Ειδική Αγωγή / Ένας οδηγός για τα Δικαιώματα και τις υποχρεώσεις γονέων/κηδεμόνων!
Ειδική Αγωγή / Ένας οδηγός για τα Δικαιώματα και τις υποχρεώσεις γονέων/κηδεμόνων!
Με τον όρο ειδική εκπαίδευση στην Ελλάδα εννοούμε την εκπαίδευση μαθητών με αναπηρίες, διαταραχές ή ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες. Τα τελευταία χρόνια το ελληνικό εκπαιδευτικό σύστημα έχει υποστεί σημαντικές μεταρρυθμίσεις, με έμφαση στη βελτίωση της ποιότητας της εκπαίδευσης για όλους τους μαθητές, συμπεριλαμβανομένων των μαθητών με αναπηρίες.
Στην Ελλάδα, τα άτομα με αναπηρίες (όπως η διαταραχή του φάσματος του αυτισμού) δικαιούνται υπηρεσίες ειδικής εκπαίδευσης, οι οποίες μπορεί να περιλαμβάνουν πρόσθετη διδακτική υποστήριξη, εξατομικευμένα εκπαιδευτικά σχέδια, υποστηρικτική τεχνολογία και εξειδικευμένους πόρους και υλικά. Οι εν λόγω υπηρεσίες παρέχονται μέσω ενός δικτύου σχολείων ειδικής εκπαίδευσης και κέντρων πόρων, καθώς και εντός των γενικών σχολείων μέσω πρακτικών ενταξιακής εκπαίδευσης.
Συνολικά, το ελληνικό σύστημα ειδικής εκπαίδευσης εργάζεται για να παρέχει ίσες εκπαιδευτικές ευκαιρίες σε όλους τους μαθητές, ανεξάρτητα από τις ικανότητες ή τις αναπηρίες τους. Ενώ υπάρχουν ακόμη περιθώρια βελτίωσης, υπάρχει αυξανόμενη ευαισθητοποίηση και δέσμευση για τη σημασία της ειδικής εκπαίδευσης στην Ελλάδα. Ο θεσμός της Παράλληλης Στήριξης – Καθήκοντα εκπαιδευτικού παράλληλης στήριξης
Μέχρι και σήμερα, όπου η πληροφόρηση διαδίδεται ταχύτατα, υπάρχουν πολλές οικογένειες παιδιών ειδικής αγωγής που δεν γνωρίζουν τα δικαιώματα και τις υποχρεώσεις τους.
Ας δούμε λοιπόν πώς είναι νομικά κατοχυρωμένες αυτές οι οικογένειες και τα δικαιώματα και τις υποχρεώσεις τους.
Για πάρα πολλά χρόνια, οι οικογένειες παιδιών με ειδικές ανάγκες δεν είχαν καμία νομική υποστήριξη στην εκπαιδευτική πραγματικότητα των παιδιών τους. Κατά συνέπεια, έμεναν σε μεγάλο βαθμό χωρίς βοήθεια και είχαν ελάχιστη υποστήριξη από ειδικούς επαγγελματίες. Η εστίαση ήταν αποκλειστικά στο παιδί και η κύρια εκπαίδευση και πρακτική των ειδικών βασιζόταν στην εργασία μόνο με το παιδί, χωρίς να δημιουργούνται επικοινωνιακές σχέσεις με τους γονείς.
Τα τελευταία χρόνια η νομιμοποίηση της ειδικής αγωγής γνώρισε σημαντική εξέλιξη και στην Ελλάδα. Το νομικό πλαίσιο, ιδιαίτερα όπως αυτό διαμορφώνεται με το νόμο 2817/2000, έχει εκσυγχρονιστεί και εναρμονιστεί με την ευρωπαϊκή πολιτική για την καταπολέμηση του κοινωνικού αποκλεισμού και την ένταξη των μαθητών με ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες στα γενικά σχολεία. Στο πλαίσιο αυτό έχει δοθεί ιδιαίτερη έμφαση στη συνεργασία σχολείου και οικογένειας και ειδικότερα στη συμμετοχή των γονέων που έχουν παιδί με ειδικές ανάγκες στη διαδικασία της εκπαιδευτικής του αντιμετώπισης (Ν. 1566/1985 και 2817/2000).
Σύμφωνα με τον Νόμο 1566/1985, παρέχεται το δικαίωμα στους γονείς να εκπροσωπούνται σε εθνικό, νομαρχιακό, δημοτικό και σχολικό επίπεδο. Ο ρόλος τους είναι κυρίως συμβουλευτικός σε όλα τα επίπεδα εκπροσώπησης, ενώ σε σχολικό επίπεδο αποκτούν πιο καθοριστικό ρόλο στη λήψη αποφάσεων σε θέματα που αφορούν στην καθημερινή λειτουργία του σχολείου. Παρόλα αυτά, οι γονείς απουσιάζουν από τα κέντρα λήψης δευτερογενών αποφάσεων σε θέματα που σχετίζονται με την οργάνωση και τη λειτουργία του εκπαιδευτικού συστήματος.
Σύμφωνα με τον Νόμο 2817/2000, οι γονείς αποκτούν επιπλέον δικαιώματα. Έχουν το δικαίωμα επιλογής για παραπομπή του παιδιού τους σε αξιολόγηση και είναι τα άτομα στα οποία γνωστοποιείται η επίσημη διάγνωση. Επιπρόσθετα, οι γονείς ή οι έχοντες τη γονική μέριμνα λαμβάνουν την τελική απόφαση για τη φοίτηση του παιδιού με ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες σε διάφορες σχολικές μονάδες ειδικών αναγκών.
Η ελληνική νομοθεσία κατοχυρώνει την ενεργή συμμετοχή της οικογένειας στην εκπαίδευση των παιδιών με ειδικές ανάγκες. Ωστόσο, ενώ η νομοθεσία κατοχυρώνει, η ελληνική εκπαιδευτική πραγματικότητα αναιρεί. Τι είναι το Τμήμα Ένταξης; Πώς λειτουργεί; Ποιοι μαθητές μπορούν να συμμετάσχουν στο Τμήμα Ένταξης..
ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΑ ΚΑΙ ΥΠΟΧΡΕΩΣΕΙΣ ΤΩΝ ΓΟΝΕΩΝ ΜΑΘΗΤΩΝ ΕΙΔΙΚΗΣ ΑΓΩΓΗΣ
Η νομοθεσία, αλλά και όλες οι κατακτήσεις στο χώρο της ειδικής αγωγής προσφέρουν πολλά δικαιώματα σε κάθε γονέα παιδιού με ειδικές ανάγκες. Ειδικότερα, ένας γονέας έχει το δικαίωμα:
-Να ζητήσει παραπομπή για αξιολόγηση του παιδιού του.
-Να δίνει γραπτή συγκατάθεση για οποιεσδήποτε επίσημες αξιολογήσεις που πρόκειται να πραγματοποιηθούν και να λαμβάνει υπόψη του τις αξιολογήσεις εκείνες που γίνονται από το σχολείο και έχουν αξιόπιστη βάση.
-Να δίνει συγκατάθεση για οποιαδήποτε αξιολόγηση που πρόκειται να πραγματοποιηθεί κι αφορά στο παιδί του.
-Να συμμετέχει στην Επιτροπή Ειδικής Αγωγής και Εκπαίδευσης
-Να εφεσιβάλλει την απόφαση
-Να παραλάβει αντίγραφο των αξιολογήσεων του παιδιού του
-Να φοιτά το παιδί του στην εκπαιδευτική του περιφέρεια.
-Να είναι πλήρως ενημερωμένος για το σχολικό του πρόγραμμα.
-Να εμπλέκεται σε αποφάσεις που αφορούν στην εκπαίδευση του παιδιού του.
-Να είναι ένα καλοδεχούμενο μέλος της ομάδας σχεδιασμού του ΣΕΠ (Σχεδιασμός Εξατομικευμένου Προγράμματος).
-Να παίρνει την απόφαση για τοποθέτηση του παιδιού σε οποιοδήποτε ειδικό εκπαιδευτικό πρόγραμμα.
-Να ζητά αναφορά για την πρόοδο του παιδιού του κατά τη διάρκεια της σχολικής χρονιάς.
-Να έχει πρόσβαση στις πληροφορίες των σχολικών φακέλων του παιδιού του.
-Να παίρνει πληροφορίες για το παιδί του από τους δασκάλους, τους διευθυντές και τα διοικητικά στελέχη.
-Να είναι ενημερωμένο μέλος της εκπαιδευτικής ομάδας του παιδιού του.
ΕΑΕ: Καθηκοντολόγιο ειδικής αγωγής – ΣΜΕΑΕ – Τμήματα ένταξης – Παράλληλη στήριξη
Ειδικότερα, τα βασικά δικαιώματα που παρέχει η ελληνική νομοθεσία στις οικογένειες παιδιών με ειδικές ανάγκες και οφείλουν να προσέξουν οι γονείς είναι τα ακόλουθα:
Οι γονείς έχουν το δικαίωμα να επιλέγουν το κατάλληλο εκπαιδευτικό πλαίσιο για το παιδί τους μετά τη διάγνωση και την αξιολόγησή του. Για το σκοπό αυτό, οι υπηρεσίες συνεργάζονται με τους γονείς, τους ενημερώνουν για την κατάλληλη εκπαιδευτική δομή και προτείνουν συγκεκριμένο Εξατομικευμένο Εκπαιδευτικό Πρόγραμμα (ΕΕΠ) (Ν.2817/2000 και Υπ. Απ. Γ6/10235/2002).Πολλές φορές η επιλογή σχολείου γίνεται με υπόδειξη του Κέντρου Διάγνωσης, Αξιολόγησης και Υποστήριξης (ΚΔΑΥ). Το ΚΔΑΥ έχει αρμοδιότητα να προτείνει στους γονείς ή κηδεμόνες των παιδιών με ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες το σχολικό εκείνο πλαίσιο που εξυπηρετεί καλύτερα τις ανάγκες αυτές και να προτείνει, επίσης, το ειδικό εξατομικευμένο πρόγραμμα που πρέπει να ακολουθεί ο εκπαιδευτικός. Η πρόταση αυτή δεν έχει το χαρακτήρα αναγκαστικής διοικητικής πράξης ούτε και είναι νομικά υποχρεωμένοι οι γονείς ή οι κηδεμόνες να την εφαρμόσουν. Κατά συνέπεια, δεν υπάρχουν έννομες συνέπειες ή ευθύνες από τη μη εφαρμογή της, καθώς η τελική απόφαση για τη φοίτηση του μαθητή ανήκει στους γονείς ή τους κηδεμόνες του.Η μεταφορά των παιδιών με ειδικές ανάγκες στις σχολικές μονάδες ειδικής αγωγή γίνεται με κρατικά έξοδα (Εφημερίς της Κυβερνήσεως, 2001, Αρ. Φύλλου 1503, Υπ. Απ.Γ6/4494).Οι γονείς μπορούν να ζητήσουν κατ’ οίκον διδασκαλία για το παιδί τους (Εφημερίς της Κυβερνήσεως, 2001, Αρ. Φύλλου 1503, Υπ. Απ. Γ6/4494).
Οι γονείς έχουν δικαίωμα για συμμετοχή στην κατάρτιση και εφαρμογή προγραμμάτων έγκαιρης (πρώιμης) εκπαιδευτικής παρέμβασης για παιδιά προσχολικής ηλικίας, καθώς και προγραμμάτων συμβουλευτικής γονέων και οικογένειας (Εφημερίς της Κυβερνήσεως, 2001, Αρ. Φύλλου 1503, Υπ. Απ. Γ6/4494). ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΑ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΩΝ ΑΜΕΑ: ΩΡΑΡΙΟ – ΑΔΕΙΕΣ – ΕΙΔΙΚΕΣ ΚΑΤΗΓΟΡΙΕΣ ΜΕΤΑΘΕΣΗΣ / ΑΠΟΣΠΑΣΗΣ
Πέρα όμως των δικαιωμάτων των γονέων, υπάρχουν και υποχρεώσεις. Ένας γονέας έχει την υποχρέωση:
-Να μοιράζεται τις πληροφορίες που έχει για την ιατρική και αναπτυξιακή πρόοδο του παιδιού του.
-Να μοιράζεται τις πληροφορίες για την καθημερινή συμπεριφορά του παιδιού του στο σπίτι.
-Να γνωρίζει τα δικαιώματά του.
-Να είναι ενημερωμένος για τη σχολική διαδικασία που αφορά στο παιδί του.
-Να εδραιώνει την επικοινωνία του με τη σχολική μονάδα.
Είναι πολύ σημαντικό για την εύρυθμη λειτουργία της σχολικής μονάδας να γνωρίζουν οι γονείς των μαθητών ειδικής αγωγής τα δικαιώματα και τις υποχρεώσεις τους. Ίσως έτσι κάνουν πιο εύκολο το έργο τόσο των καθηγητών όσο και των ίδιων των παιδιών τους.
Πληροφορίες αντλήθηκαν και από την σελίδα mylefkada.gr / Σπύρος Κούρτης
Η ειδική αγωγή αναφέρεται στην εκπαίδευση μαθητών με αναπηρίες που χρειάζονται πρόσθετη υποστήριξη και προσαρμογές για να έχουν πρόσβαση στο πρόγραμμα σπουδών και να αξιοποιήσουν πλήρως τις δυνατότητές τους. Αυτό μπορεί να περιλαμβάνει μαθητές με σωματικές, συναισθηματικές ή γνωστικές αναπηρίες.
Υπάρχουν πολλές διαφορετικές παθολογίες που μπορεί να απαιτούν ειδική θεραπεία ή υποστήριξη. Μερικά παραδείγματα περιλαμβάνουν:
Διαταραχή αυτιστικού φάσματος: Ο αυτισμός είναι μια αναπτυξιακή διαταραχή που επηρεάζει την επικοινωνία και την κοινωνική αλληλεπίδραση. Τα παιδιά με αυτισμό μπορεί να επωφεληθούν από εξειδικευμένα εκπαιδευτικά προγράμματα, θεραπείες συμπεριφοράς και εκπαίδευση σε κοινωνικές δεξιότητες.
Διαταραχή ελλειμματικής προσοχής και υπερκινητικότητας (ΔΕΠ Υ): Η ΔΕΠ Υ είναι μια νευρολογική διαταραχή που επηρεάζει την προσοχή, την παρορμητικότητα και την υπερκινητικότητα. Τα παιδιά με ΔΕΠΥ μπορεί να επωφεληθούν από φαρμακευτική αγωγή, θεραπεία συμπεριφοράς και ακαδημαϊκές προσαρμογές.
Μαθησιακές δυσκολίες: Οι μαθησιακές δυσκολίες είναι καταστάσεις που επηρεάζουν την ικανότητα ανάγνωσης, γραφής ή εκτέλεσης μαθηματικών υπολογισμών. Οι μαθητές με μαθησιακές δυσκολίες μπορεί να επωφεληθούν από εξειδικευμένη διδασκαλία, προσαρμογές και υποστηρικτική τεχνολογία.
Συναισθηματικές και συμπεριφορικές διαταραχές: Οι συναισθηματικές και συμπεριφορικές διαταραχές είναι καταστάσεις που επηρεάζουν την κοινωνική, συναισθηματική και συμπεριφορική λειτουργία ενός παιδιού. Τα παιδιά με συναισθηματικές και συμπεριφορικές διαταραχές μπορεί να επωφεληθούν από τη συμβουλευτική, τη θεραπεία συμπεριφοράς και την εκπαίδευση κοινωνικών δεξιοτήτων.
Σωματικές αναπηρίες: Οι σωματικές αναπηρίες μπορεί να περιλαμβάνουν παθήσεις που επηρεάζουν την κινητικότητα, όπως η εγκεφαλική παράλυση ή η μυϊκή δυστροφία, καθώς και παθήσεις που επηρεάζουν την όραση ή την ακοή. Οι μαθητές με σωματικές αναπηρίες μπορεί να επωφεληθούν από διευκολύνσεις, υποστηρικτική τεχνολογία και φυσικοθεραπεία.
Διαταραχές λόγου και ομιλίας: Οι διαταραχές λόγου και ομιλίας μπορεί να επηρεάσουν την ικανότητα ενός παιδιού να επικοινωνεί αποτελεσματικά. Τα παιδιά με διαταραχές λόγου και ομιλίας μπορεί να επωφεληθούν από λογοθεραπεία, υποστηρικτική τεχνολογία και προσαρμογές.
Συνολικά, οποιαδήποτε παθολογία ή κατάσταση που επηρεάζει την ικανότητα ενός παιδιού να μαθαίνει και να λειτουργεί στην τάξη μπορεί να απαιτεί ειδική θεραπεία ή υποστήριξη.
A. Επιλεξιμότητα για ειδική αγωγή και εκπαίδευση:
Το πρώτο βήμα είναι να προσδιοριστεί εάν ο μαθητής είναι επιλέξιμος για υπηρεσίες ειδικής εκπαίδευσης. Αυτό συνήθως γίνεται μέσω παραπομπής από εκπαιδευτικό, γονέα ή άλλο μέλος του σχολικού προσωπικού. Στη συνέχεια, το σχολείο διενεργεί αξιολόγηση για να διαπιστώσει αν ο μαθητής πληροί τα κριτήρια επιλεξιμότητας για ειδική αγωγή και εκπαίδευση.
B. Αξιολόγηση:
Η διαδικασία αξιολόγησης περιλαμβάνει συνήθως μια σειρά από αξιολογήσεις, όπως ακαδημαϊκές, γνωστικές και συμπεριφορικές αξιολογήσεις, για τον προσδιορισμό των δυνατών σημείων και των τομέων ανάγκης του μαθητή. Η αξιολόγηση χρησιμοποιείται για τον προσδιορισμό της επιλεξιμότητας του μαθητή για υπηρεσίες ειδικής εκπαίδευσης, καθώς και για την ενημέρωση της ανάπτυξης του εξατομικευμένου εκπαιδευτικού σχεδίου του μαθητή.
C. Ανάπτυξη εξατομικευμένου εκπαιδευτικού σχεδίου:
Το νομικό έγγραφο που περιγράφει τις μοναδικές ανάγκες του μαθητή, τους στόχους και τις υπηρεσίες ειδικής εκπαίδευσης και τις προσαρμογές που θα παρασχεθούν για την κάλυψη αυτών των αναγκών. Το νομικό έγγραφο αναπτύσσεται σε συνεργασία με τους γονείς ή τους κηδεμόνες του μαθητή, τους εκπαιδευτικούς και άλλα μέλη του προσωπικού του σχολείου.
D. Εφαρμογή:
Μόλις καταρτιστεί το νομικό έγγραφο, το σχολείο είναι υπεύθυνο για την εφαρμογή των υπηρεσιών και των προσαρμογών που περιγράφονται στο σχέδιο. Αυτό μπορεί να περιλαμβάνει εξειδικευμένη διδασκαλία, υποστηρικτική τεχνολογία ή προσαρμογές για εξετάσεις ή εργασίες στην τάξη.
E. Επανεξέταση και αναθεώρηση :
Το νομικό έγγραφο επανεξετάζεται τακτικά για να διασφαλιστεί ότι ανταποκρίνεται στις ανάγκες και τους στόχους του μαθητή. Η ομάδα μπορεί να αναθεωρήσει το σχέδιο ανάλογα με τις ανάγκες για να διασφαλίσει ότι ανταποκρίνεται κατάλληλα στις ανάγκες του μαθητή.
Με την κατανόηση αυτών των βημάτων, οι γονείς μπορούν να περιηγηθούν καλύτερα στη διαδικασία της ειδικής εκπαίδευσης και να υπερασπιστούν τις ανάγκες του παιδιού τους.
A. Επικοινωνία με το προσωπικό του σχολείου:
Η ανοικτή και αποτελεσματική επικοινωνία με το προσωπικό του σχολείου είναι ζωτικής σημασίας για να διασφαλιστεί ότι οι ανάγκες του παιδιού σας ικανοποιούνται. Αυτό περιλαμβάνει την τακτική επικοινωνία με τους δασκάλους του παιδιού σας, καθώς και τη συμμετοχή σε συσκέψεις γονέων-δασκάλων και άλλες σχολικές συναντήσεις.
B. Συνεργασία με την ομάδα ειδικής αγωγής:
Η συνεργασία με την ομάδα ειδικής αγωγής είναι επίσης σημαντική.
C. Κατανόηση των δικαιωμάτων σας ως γονέας:
Οι γονείς έχουν νομικά δικαιώματα όσον αφορά την εκπαίδευση του παιδιού τους. Η κατανόηση των δικαιωμάτων σας μπορεί να σας βοηθήσει να υπερασπιστείτε το παιδί σας και να διασφαλίσετε ότι θα λάβει τις υπηρεσίες και τις προσαρμογές που χρειάζεται.
Με την αποτελεσματική υπεράσπιση του παιδιού τους, οι γονείς μπορούν να διασφαλίσουν ότι το παιδί τους λαμβάνει την εκπαίδευση και την υποστήριξη που χρειάζεται για να επιτύχει.
