Η Μονιμότητα στο Δημόσιο στο Στόχαστρο: Επιστροφή στο Προ του 1911 Καθεστώς; Η κυβέρνηση επενδύει στον κοινωνικό αυτοματισμό
114 χρόνια μετά τη συνταγματική της καθιέρωση, η μονιμότητα των Δημοσίων Υπαλλήλων επανέρχεται στο προσκήνιο, προκαλώντας έντονες συζητήσεις ενόψει της συνταγματικής αναθεώρησης του 2025.
Η μονιμότητα των Δημοσίων Υπαλλήλων κατοχυρώθηκε στο Σύνταγμα του 1911 από τον Ελευθέριο Βενιζέλο, με στόχο την εξασφάλιση μιας ανεξάρτητης, ακομμάτιστης Διοίκησης. Σήμερα, μετά από πάνω από έναν αιώνα και παρά τις μεταρρυθμίσεις που έχουν ενισχύσει τη διαφάνεια, η κυβέρνηση φέρεται να εξετάζει το ενδεχόμενο άρσης της. Πρόκειται για αναγκαία αλλαγή ή για μια επικίνδυνη οπισθοδρόμηση;
114 χρόνια έχουν περάσει από τότε που ο Ελευθέριος Βενιζέλος εισήγαγε στο Σύνταγμα του 1911 τη μονιμότητα των Δημοσίων Υπαλλήλων, δηλώνοντας στη Βουλή πως «η μονιμότης των υπαλλήλων θα ασφαλίσει αφατρίαστον διοίκησιν». Εκείνη την εποχή, η αποπολιτικοποίηση της Δημόσιας Διοίκησης ήταν κρίσιμη, καθώς οι αλλαγές κυβέρνησης σήμαιναν και μαζικές απολύσεις υπαλλήλων, για να αντικατασταθούν από κομματικά στελέχη.
Δείτε το παρακάτω άρθρο:
Η Κατάργηση της Μονιμότητας στο Δημόσιο – Προετοιμάζεται το Έδαφος για Συνταγματική Αναθεώρηση
Παρά τις διαδοχικές κυβερνήσεις, τις δικτατορίες, ακόμη και τις περιόδους κατοχής και εμφυλίου, η μονιμότητα έμεινε ακλόνητη. Η ίδρυση του ΑΣΕΠ το 1994 και η συνταγματική του κατοχύρωση το 2001 θεωρήθηκαν ως ένα ακόμα βήμα προς μια αξιοκρατική και ανεξάρτητη δημόσια διοίκηση.
Ωστόσο, μετά το 2000 — και κυρίως κατά τα μνημονιακά χρόνια — η συζήτηση για την κατάργηση της μονιμότητας άρχισε να επανέρχεται, με βασικό επιχείρημα την ανάγκη «μεταρρύθμισης» και εξάλειψης των «παθογενειών» του Δημοσίου. Δηλώσεις όπως αυτή του Ανδρέα Λοβέρδου το 2011 («1.000.000 Δ.Υ. ταλαιπωρούν 10.000.000 πολίτες») ενίσχυσαν το κλίμα απαξίωσης και κοινωνικού αυτοματισμού.
Η πραγματικότητα, ωστόσο, είναι διαφορετική: οι Δημόσιοι Υπάλληλοι απολύονται βάσει του Υπαλληλικού Κώδικα (Ν. 3528/07) όταν διαπράξουν ποινικά αδικήματα ή παραβούν το καθήκον τους. Δεν είναι «ανέγγιχτοι», όπως επιχειρείται να προβληθεί.
Παράλληλα, σοβαρές ελλείψεις προσωπικού στα υπουργεία, τον ΕΦΚΑ, τα νοσοκομεία και την εκπαίδευση υπονομεύουν την αποτελεσματικότητα του Δημοσίου. Η πολυνομία και η υπερπαραγωγή εγκυκλίων — με 1.350 μόνο από την ΑΑΔΕ το 2023 — αποτελούν πολύ πιο σοβαρά δομικά προβλήματα από τη μονιμότητα.
Αντί να ενισχυθεί ο θεσμός των αμερόληπτων προσλήψεων μέσω ΑΣΕΠ, η κυβέρνηση επιλέγει να αυξάνει τον αριθμό των μετακλητών υπαλλήλων, προσλαμβάνοντας κομματικά στελέχη χωρίς διαφανή κριτήρια. Και τώρα, επανέρχεται στο τραπέζι η άρση της μονιμότητας, προετοιμάζοντας το έδαφος για τη συνταγματική αναθεώρηση του 2025. Ψηφιακή Υπογραφή Δημοσίων Υπαλλήλων μέσω του gov.gr / Οδηγός βήμα βήμα
Αξίζει να σημειωθεί πως για να αλλάξει το Σύνταγμα απαιτούνται 180 ψήφοι στη Βουλή — αριθμός που δεν διαθέτει το κυβερνών κόμμα. Παραμένει να φανεί αν τα κόμματα της αντιπολίτευσης θα συνταχθούν ή θα υπερασπιστούν μία από τις βασικές κατακτήσεις του ελληνικού κράτους.
Σημείωση: Το 114 ήταν το τελευταίο άρθρο του Συντάγματος του 1952 — «Η τήρησις του παρόντος Συντάγματος επαφίεται εις τον πατριωτισμόν των Ελλήνων» — και αποτέλεσε σύνθημα δημοκρατικών κινητοποιήσεων στις κρίσιμες στιγμές της μεταπολεμικής ιστορίας.
Μισθολογικά Κλιμάκια στο Δημόσιο: Όλα Όσα Πρέπει να Γνωρίζετε
Από δημοσίευση του Δημήτρη Μπράτη
