Ομάδα πειραματόζωων εκπαιδευτικών: Να σπάσουμε μαζί το φόβο και να βγούμε από το εργαστήριο πειραμάτων
Αν κι εσύ νιώθεις πως είσαι πρωταγωνιστής ταινίας δυστοπίας, πειραματόζωο σε σκοτεινό εργαστήριο… Μη φοβάσαι!
Κείμενο της “Ομάδας Πειραματόζωων Εκπαιδευτικών”:
Δεν είσαι ο/ η μόνος/ η, δεν είσαι μόνος/ η! Εγκλωβισμένοι/ ες είμαστε όλοι/ ες μας τα τελευταία 20 και πλέον χρόνια. Οι διαχειριστές μας αλλάζουν “επιστημονικές” ποδιές και ασκούν πάνω μας οποιαδήποτε “καινοτομία” περιμένοντας να δουν μέχρι που αντέχουμε. Μας τραβάνε, μας κοπανάνε, δοκιμάζουν συνταγές. Όμως δε φτάνει μόνο αυτό. Ήρθε επιτέλους η ώρα που θα μετρήσουν τις επιδόσεις μας! Η λαμπρή αυτή μέρα που θα καθίσουν σε μία γωνία, θα βγάλουν μία λίστα και θα αρχίσουν να σημειώνουν:
- πόσο καλά τρέχεις;
- πόσο φρόνιμα συμπεριφέρεσαι;
- πόσο αντέχεις την πίεση;
- πόσο σωστά σκέφτεσαι;
Φυσικά, θα προσπαθήσουν να μας πείσουν πως η μεζούρα τους είναι σωστά φτιαγμένη και δεν πρέπει να ανησυχούμε. Εκείνοι γνωρίζουν καλύτερα τι πρέπει να κάνουμε. Εμείς δεν πρέπει να φέρουμε αντίρρηση. Η μεζούρα έχει όνομα και υπογραφή, λέγεται “Νόμος 4823/ 2021” και τον υπογράφουν επιφανείς και άξιοι άνθρωποι του τόπου μας, ανάμεσα σε άλλους και η υπουργός Παιδείας Νίκης Κεραμέως (δικηγόρος στο επάγγελμα με οικογενειακή παράδοση στο χώρο και διεθνείς γνωριμίες). Πρόκειται για ανθρώπους που γνωρίζουν καλύτερα από τον καθένα/ καθεμία μας και είναι καλό να τους υπακούσουμε. Να δεχτούμε την ετυμηγορία τους και να κάτσουμε φρόνιμα αν θέλουμε μια θεσούλα σε αυτό το όμορφο εργαστήριο πειραμάτων.
Η λαμπρή μέρα, λοιπόν, είναι εδώ! Ξεκινάει το μέτρημα με τη μεζούρα! Στο εργαστήριο που μας μάθανε να ζούμε δε θα είμαστε πια όλοι ίσοι και όμοιοι! Θα χωριστούμε σε 4 κατηγορίες:
- οι εξαιρετικοί/ ες
- οι πολύ καλοί/ ες
- οι ικανοποιητικοί/ ες και
- οι μη ικανοποιητικοί/ ες.
Στο εργαστήριο θα έρθουν καλοντυμένοι/ες εντολοδόχοι, που δουλεύουν χρόνια στα γραφεία των εργαστηρίων μας, θα βγάλουν μία λίστα και θα σημειώσουν την απόδοσή μας. Οι συνθήκες κάτω από τις οποίες ζούμε δε θα ληφθούν υπόψη, εκείνη τη μέρα πρέπει να δώσουμε τον καλύτερό μας εαυτό. Να σταθούμε προσοχή και να πούμε με στόμφο τα σπουδαία μας επιτεύγματα στη διδασκαλία.
Προσοχή! Να τα βρει όλα καθαρά και συμμαζεμένα, κρύβουμε το σοβά που έπεσε και αν προλαβαίνουμε ρίχνουμε ένα βαψιματάκι. Προσοχή! Να μην ξεχάσουμε να πούμε όλα όσα έχουμε προσπαθήσει τόσα χρόνια. Προσοχή! Μην ξεχάσουμε να πούμε για το δυσπρόσιτο που πήγαμε εκείνη τη χρονιά που μας φάγανε τα διπλά μόρια. Προσοχή! Μην ξεχάσουμε να αναφέρουμε τα χρήματα που δώσαμε για όλα τα έξτρα πτυχία που μας έβαλαν να κάνουμε μετά το προσοντολόγιο. Αν βρούμε και κανένα παιδάκι που μιλάει όμορφα, το προετοιμάζουμε να πει κάποιο από τα ποιηματάκια που λέγανε παλιά στους κυρίους επιθεωρητές. Θα καταλάβει αμέσως πόσο σπουδαίοι εκπαιδευτικοί είμαστε… Οι καλοντυμένοι/ ες εντολοδόχοι βέβαια δε γνωρίζουν από τέτοιους συναισθηματισμούς αλλά ποτέ δεν ξέρεις… Εκείνοι/ ες θα έρθουν με την υποχρέωση να μας βάλουν σε σειρά και να μας πουν τι είναι σωστό και τι λάθος, τι κάνουμε καλά και τι κάνουμε στραβά, πόσο μπορούμε και πόσο δε μπορούμε, αν είμαστε ικανοί ή ανίκανοι, αν θα συνεχίσουμε να δουλεύουμε ή αν θα σταματήσουμε. Θα τα καταλάβουν εκείνοι αμέσως, γιατί όλα θα γίνουν με αντικειμενικά κριτήρια. Θα καταλάβουν ποιος είναι φρόνιμος και δεν έχει λιγοψυχήσει. Θα καταλάβουν ποιος δε φέρνει αντίρρηση και ακολουθεί όλες τις εντολές χωρίς να σκέφτεται και να κριτικάρει. Δεν πρέπει να ανησυχούμε. Θα γίνουν όλα όπως στην εικόνα με το δάσκαλο που βάζει το ίδιο τεστ σε ένα ψάρι, έναν ελέφαντα, έναν σκύλο και ένα πίθηκο. Τους ζητάει να ανέβουν ένα δέντρο.
Έτσι και σε μας λοιπόν. Όμως προσοχή γιατί αυτό, ακόμη, εφαρμόζεται μόνο σε ενήλικες. Στα παιδιά διαφοροποιούμε πάντα τη διαδικασία αξιολόγησης. Οι άνθρωποι αυτοί θα έρθουν να δουν αν μετά από 15- 20 χρόνια στην εκπαίδευση είμαστε ικανοί να διδάξουμε, να διατηρούμε όμορφο κλίμα στην τάξη και να είμαστε καλοί υπάλληλοι. Μην πάει ο νους μας στο κακό… Δεν το κάνουν για να φοβηθούμε, δεν το κάνουν για να σκύψουμε το κεφάλι, δεν το κάνουν για να μας ελέγχουν καλύτερα. Όλο αυτό θα γίνει για το καλό των παιδιών!
Αν και εσύ νιώθεις πως όλα τα τελευταία χρόνια σε έχουν κάνει ένα πειραματόζωο ως μόνιμο, ως αναπληρωτή, ως ωρομίσθιο. Αν και εσύ καταλαβαίνεις πως αυτό που χρειάζεται σήμερα το σχολείο είναι αξιοπρεπή χρηματοδότηση και όχι αξιολογητές. Ήρθε η ώρα να αναλάβεις δράση!
Έλα στις δράσεις διαμαρτυρίας!
Να σπάσουμε μαζί το φόβο και να βγούμε με αξιοπρέπεια και αλληλεγγύη από το εργαστήριο πειραμάτων.
Η ατομική και σχολική αξιολόγηση δε θα περάσει!
Οι δάσκαλοι και οι δασκάλες θα σώσουν τα σχολεία!
ΟΜΑΔΑ ΠΕΙΡΑΜΑΤΟΖΩΩΝ-ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΩΝ
Ακόμη από την ίδια ομάδα:
Περί Αξιολόγησης: Τα 15 σημεία κοινωνικού δαρβινισμού
- Το σχολείο δεν είναι ούτε οι μαθητές, ούτε οι εκπαιδευτικοί, ούτε οι γονείς: είναι οι σχέσεις μεταξύ όλων αυτών. Αυτές καθορίζουν το πλαίσιο της σχολικής κοινότητας.
- Το σχολείο ως κτίριο, αίθουσες, αυλή κτλ. είναι απλά ο φυσικός χώρος όπου λαμβάνει χώρα η κοινωνικοποίηση και η μάθηση. Ο κοινωνικός, όμως, χώρος είναι οι σχέσεις των ανθρώπων.
- Το σχολείο είναι πρώτιστα κοινότητα ζωής (σχέσεων δηλαδή) και μετά κοινότητα μάθησης. Η μητέρα μου δεν έμαθε παρά ελάχιστα στον κοινωνικό χώρο του σχολείου της μεταπολεμικής Ελλάδας με τους 50 μαθητές ανά τάξη. Δεν θα ξεχάσει, όμως, ποτέ τους φίλους της και τις σχέσεις που έχει από το σχολείο. Το σχολείο είναι πρώτα κοινότητα ζωής και μετά κοινότητα μάθησης.
- Όταν λέμε κοινότητα μάθησης, περιβάλλον μάθησης, θα πρέπει να θυμόμαστε το εξής: όταν κλωτσήσεις έναν σκύλο, δεν ξέρεις αν θα φύγει ή θα σε δαγκώσει. Τα έμβια όντα είναι κλειστά συστήματα: επομένως, όσο περίεργο και αν ακούγεται, δεν μαθαίνουμε τίποτα σε κανέναν μαθητή. Χτίζουμε ένα πλαίσιο σχέσεων, ένα περιβάλλον μάθησης, χρησιμοποιούμε διδακτικές στρατηγικές αλλά κάθε μαθητής (και εκπαιδευτικός φυσικά) κατακτά μόνος του τη γνώση, «χτίζει» τη γνώση του σε αλληλεπίδραση με τους άλλους. Ο Piaget και η κονστρουκτιβιστική παράδοση έχει μιλήσει για αυτήν τη εποικοδομητική διαδικασία πολύ νωρίς. Ακόμα παραπέρα, o Vygotsky, ο Bruner και ο Bateson μιλούν για τον «Νου στην Κοινωνία», για τη σημασία του Εσύ για να υπάρξει το Εγώ, εν τέλει για τη σημασία του Εμείς – δεν μαθαίνουμε, δεν υπάρχουμε χωρίς σύνδεση με τους άλλους, βρισκόμαστε μέσα σε ένα κύκλωμα επικοινωνίας και αλληλεπίδρασης και έτσι μαθαίνουμε και εξελισσόμαστε. Είμαστε ένα οικοσύστημα. Ο Νους είναι ένα κύκλωμα, ένα οικοσύστημα, όχι κάτι το ατομικό, «μέσα στο κεφάλι μας» που θα το μετρήσουμε «αντικειμενικά».
- Σε αυτό το κύκλωμα, το οικοσύστημα, δεν υπάρχει μόνο ο εκπαιδευτικός. Υπάρχει η γενικότερη κουλτούρα ενός σχολείου. Η γενικότερη κουλτούρα μιας περιοχής, ενός χωριού, η γενικότερη κουλτούρα μιας κοινωνίας, μιας χώρας. Και μιας ολόκληρης εποχής.
- Κάθε σχολείο, κάθε τάξη, κάθε μαθητής, κάθε εκπαιδευτικός είναι ΜΟΝΑΔΙΚΟΣ ως προς τις σχέσεις του. Άρα, και ως προς τον τρόπο και ρυθμό μάθησης και εξέλιξης. Και εξελισσόμαστε συνέχεια. Ποτέ δεν μπαίνει ο ίδιος άνθρωπος στο ίδιο ποτάμι όπως έχει πει και ο Ηράκλειτος. Και ο άνθρωπος έχει αλλάξει, και το ποτάμι. Πότε δεν είμαστε οι ίδιοι στις ίδιες κοινωνικές σχέσεις.
- Άρα, κάθε απόπειρα ποσοτικοποίησης, ατομικής μέτρησης και σύγκρισης μεταξύ ανθρώπων είναι απλά επιστημολογικό λάθος. Δεν μπορείς να συγκρίνεις στην πραγματικότητα δύο παιδιά, δύο δασκάλους, δύο σχολεία. Πρόκειται για μοναδικά έμβια συστήματα σε συνεχή εξέλιξη μέσα σε συνεχώς εξελισσόμενες, διαφορετικές κοινωνικές σχέσεις/πλαίσια.
- Ακόμα και η σύγκριση με τον «εαυτό» μας ή τη γνώση μας για ένα θέμα π.χ. τα Μαθηματικά είναι λάθος. Δεν είμαστε οι ίδιοι άνθρωποι για να κάνουμε σύγκριση με κάτι παλιότερο, ο εαυτός δεν είναι κάτι ξεκομμένο από τις κοινωνικές σχέσεις που τον πραγματώνουμε και οι σχέσεις και τα πλαίσια συνεχώς αλλάζουν. Να το πούμε με άλλο τρόπο, είναι άλλο το παιδί/εαυτός/πλαίσιο σχέσεων που δίνει δεύτερη φορά πανελλήνιες και τελικά περνάει στις εξετάσεις. Εμείς το «αναπαριστούμε» σαν έναν «στιβαρό, συνεχή εαυτό» που τα κατάφερε.
- Κάθε αξιολόγηση, μαθητή ή εκπαιδευτικού, εσωτερική ή εξωτερική, είναι μόνο μια στιγμιαία φωτογραφία της ατομικής ζωής μας που δεν αποκαλύπτει τα κοινωνικά πλαίσια στα οποία βρισκόμαστε και τη συνεχή αλλαγή τους.
- Για να μιλήσουμε λοιπόν για σχολεία, μαθητές, εκπαιδευτικούς, αξιολόγηση, αποτίμηση, ανατροφοδότηση κτλ. θα πρέπει να αλλάξουμε τελείως τη γλώσσα μας, να μιλήσουμε περιγραφικά για μοναδικές κοινωνικές σχέσεις/πλαίσια και να πετάξουμε τη βαθμολόγηση και σύγκριση στον κάλαθο της ιστορίας της εκπαίδευσης. Μόνο μια τέτοια διαδικασία προσεγγίζει περισσότερο την πολύπλοκη πραγματικότητα των ανθρώπων.
- Ένα Υπουργείο που θέλει να θεμελιώσει μια διαδικασία αξιολόγησης η οποία δεν έχει τη συναίνεση των εκπαιδευτικών, θέλει να προσεγγίσει την πολύπλοκη πραγματικότητα ή έχει πάρει οριστικό διαζύγιο με αυτήν, εξυπηρετώντας δικές του ιδεοληψίες; Και ποια είναι η βασική του ιδεοληψία;
- Ο δαρβινισμός. Ο καλύτερος, ο άριστος (ως άτομο), κερδίζει και επιβιώνει. Ο δαρβινισμός στη βιολογία, και στην κοινωνία, έχει διαψευστεί από τα επιτεύγματα των σύγχρονων επιστημών (με τις Θεωρίες για τη Σχετικότητα του Αϊνστάιν στη Φυσική, της αρχή της απροσδιοριστίας στη κβαντική μηχανική, τις έρευνες στη βιολογία και στα οικοσυστήματα των Maturana και Varela κ.α.). Δεν επιβιώνει ο άριστος. Υπάρχουν λιοντάρια πιο γρήγορα από άλλα στη σαβάνα, αλλά και τα άλλα λιοντάρια ζουν, αρκεί να είναι λειτουργικά και προσαρμοστικά (στις σχέσεις τους, στο οικοσύστημα). Με την αλληλεγγύη δε, όπως μας δείχνουν τα σύγχρονα πονήματα δασολογίας για τις σχέσεις των δέντρων σε ένα δάσος, επιβιώνει και ο αδύναμος – όπως ένας άνθρωπος με αναπηρία μπορεί να επιβιώσει, να εργαστεί και «διαπρέψει» σήμερα σε μια κοινωνία αλληλεγγύης και πρόνοιας.
- Αλληλεγγύη και όχι Ανταγωνισμός. Συνεργασία και όχι Φόβος. Θέλουν να λειτουργεί το σχολείο όπως μια ιδιωτική επιχείρηση που λειτουργεί με ανταγωνισμούς και φόβο γιατί έτσι πιστεύουν ότι θα γίνει «άριστο» σε μια «αγορά» σχολείων. Αυτή είναι η «ιδιωτικοποίηση» του δημόσιου σχολείου και όχι η εξαγορά του από κάποιον ιδιώτη επιχειρηματία.
- Το σχολείο δεν είναι μόνο εμείς σήμερα αλλά και οι μελλοντικές γενιές. Το Δημοκρατικό, Αλληλέγγυο Σχολείο πρέπει να προστατευτεί, παρά τα δικά του προβλήματα και στρεβλώσεις σε διαδικασίες (π.χ. πόσο συχνά συζητούν οι Σύλλογοι Διδασκόντων παιδαγωγικά ζητήματα και όχι λειτουργικά;).
- Αγωνιζόμαστε ενάντια στις διαδικασίες αυτό-έξω-μέσα αξιολόγησης που προωθεί το δαρβινικό μας Υπουργικό επιτελείο.
ΟΜΑΔΑ ΠΕΙΡΑΜΑΤΟΖΩΩΝ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΩΝ
Αλήθεια, γιατί φοβάστε την αξιολόγηση;
