Συχνές ορθογραφικές αντιπαραθέσεις στην ελληνική γλώσσα!!

Ορισμένες από τις πιο συχνές ορθογραφικές αντιπαραθέσεις στην ελληνική γλώσσα

Η διδασκαλία της ορθογραφίας στην ελληνική εκπαίδευση ατόνησε τα τελευταία χρόνια, λόγω του ότι οι νεότερες προσεγγίσεις της διδακτικής του γλωσσικού μαθήματος έδωσαν το προβάδισμα στην προφορική γλώσσα, στην ομιλία, ως κατεξοχήν πραγμάτωση του λόγου

Η ελληνική γλώσσα έχει πολλές ορθογραφικές αντιπαραθέσεις, δηλαδή λέξεις που φαίνονται παρόμοιες αλλά έχουν διαφορετική σημασία και ορθογραφία. Ορισμένες από αυτές περιλαμβάνουν:

Τελικά είναι κτήριο ή κτίριο; Νιώθω ή νοιώθω; Γλυτώνω ή γλιτώνω;

Διαμάχες επί διαμαχών και διαφωνίες επί διαφωνιών σχετικά με την ορθογραφία συγκεκριμένων λέξεων που έχουν περάσει στην τρέχουσα καθημερινή χρήση της γλώσσας μας, με δύο διαφορετικούς τρόπους γραφής. Ο ορθός τρόπος, ωστόσο, είναι πάντα ένας και σύμφωνα με τον καθηγητή Γλωσσολογίας στο Πανεπιστήμιο Αθηνών, Γιώργο Μπαμπινιώτη, ο τρόπος αυτός προσδιορίζεται από την ιστορική ορθογραφία της λέξης. Δηλαδή, στα ελληνικά, όπως και στις πλείστες άλλες εθνικές γλώσσες (αγγλικά, γαλλικά, γερμανικά, κινέζικα, ιαπωνικά κ.ά.), γράφουμε τις λέξεις όχι όπως ακριβώς τις εκφέρουμε στις μέρες μας, αλλά όπως γράφτηκαν παραδοσιακά σύμφωνα με την ιστορία της κάθε λέξης και την ορθογραφία της από τότε που εμφανίστηκε στην ιστορία μιας γλώσσας.

Στις περισσότερες περιπτώσεις η ιστορική ορθογραφία, λέει ο Καθηγητής, συμπίπτει με αυτό που ονομάζουμε ετυμολογία της λέξης, δηλ. με «την αληθή προέλευσή» της (έτυμος = αληθής). Ετσι όταν ο Αγγλος προφέρει «νάιτ» και γράφει knight «ιππότης», είναι γιατί γράφει τη λέξη με την ιστορική (και όχι τη φωνητική) ορθογραφία, την γράφει όπως προφερόταν παλιά (κνιχτ) στις γερμανικές γλώσσες σύμφωνα με την (ετυμολογική) προέλευσή της

Ας δούμε όμως μερικές από τις πιο συνηθισμένες ορθογραφικές διαφωνίες της ελληνικής γλώσσας και ποιος τελικά είναι ο σωστός τρόπος γραφής τους, σύμφωνα πάντα με τη θέση του πλέον ειδικού στο θέμα, Γιώργου Μπαμπινιώτη.

Κτήριο ή κτίριο;

Το σωστό είναι κτήριο. Το κτήριο γράφεται με -η-, γιατί είναι από το ευκτήριον (οίκημα) «οίκος προσευχής». Το ρήμα κτίζω δεν μπορεί να δώσει παράγωγο σε -ριος που να δικαιολογεί γραφή με -ι- (κτίριο), η δε παρετυμολογική σύνδεση με το κτίζω ως εξήγηση θα αποτελούσε ερμηνευτικό τέχνασμα.

Εταιρεία ή εταιρία;

Το σωστό είναι εταιρεία. Το εταιρεία γράφεται σωστά με -ει- ως θηλ. (εταιρεία) του αρχ. επιθέτου εταιρείος, και όχι ως παράγωγο του εταίρος, οπότε θα ήταν εταιρία (για θηλυκά από επίθετα πρβλ. φίλιος – φιλία, πλατύς – πλατεία κ.ά.).

Αυγό ή Αβγό;

Το σωστό είναι αβγό. Το αβγό έχοντας τους φθόγγους βγ από φωνητική εξέλιξη, γράφεται κανονικά με -β- (τα ωά > ταουα > ταγουά > ταουγά > ταβγά > τ’ αβγό).

Αυτί ή αφτί;
Το σωστό είναι αφτί.  Όπως και το αβγό, έτσι και το αφτί (τα ωτία > ταουτία > ταφτία > τ’ αφτί).

Γλείφω ή γλύφω;
Το σωστό είναι γλείφω. Το γλείφω γράφεται με -ει- (άλλο είναι το γλύφω με -υ- απ’ όπου το γλύπτης), γιατί παράγεται από το αρχ. εκλείχω (λείχω σημαίνει «γλείφω») με -φ- αντί -χ- κατά το αλείφω.

Αντιπροσωπεία ή αντιπροσωπία;
Το σωστό είναι αντιπροσωπία. Η λέξη είναι παράγωγο της λέξης αντιπρόσωπος και όχι του αντιπροσωπεύω.

Γλυτώνω ή γλιτώνω;
Το σωστό είναι γλυτώνω. Το ρήμα γλυτώνω προέρχεται απ’ το μεσαιωνικό ρήμα εκλυτώνω που σημαίνει ελευθερώνω, χαλαρώνω, το οποίο προέρχεται με τη σειρά του απ’ το αρχαίο ελληνικό επίθετο ἔκλυτος που σημαίνει αφημένος ελεύθερος, χαλαρός.

Νοιώθω ή νιώθω;
Το σωστό είναι νιώθω. Το μεσαιωνικό ρήμα νιώθω προέρχεται από τον μεταπλασμένο τύπο γνώθω του αρχαίου ρήματος γιγνώσκω. Η λέξη ορθογραφείται κανονικά με -ι- (νιώθω), η δε γραφή με -οι- (νοιώθω) οφείλεται σε εσφαλμένη σύνδεση με τη λέξη έννοια.

Ξύδι ή ξίδι;
Το σωστό είναι ξίδι.  Η λέξη προέρχεται από το υποκοριστικό της αρχαιοελληνικής λέξης όξος, δηλαδή από το οξίδιον και όχι από το οξύς. Επομένως το σωστό είναι ξίδι.

Συγγνώμη ή συγνώμη;
Το σωστό είναι συγγνώμη. Η λέξη προέρχεται από το «συν + γνώμη» (συν + γιγνώσκω: έχω την ίδια γνώμη με κάποιον, αλλάζω γνώμη, μετανοώ). Το «ν» αφομοιώνεται από το «γ» που ακολουθεί και μετατρέπεται και αυτό σε «γ». Επηρεαζόμενοι από την προφορά της, όπου το «γγ» ακούγεται ως ένα «γ», παραλείπουμε και στον γραπτό λόγο το ένα από τα δύο «γ». Έτσι όμως αλλοιώνουμε την προέλευση της λέξης αφού προέρχεται από το «συν + γνώμη» και όχι από το «συ + γνώμη».

Με πληροφορίες από “Το Βήμα”, Λεξικόν Νέας Ελληνικής Γλώσσας / Πηγή: filoitexnisfilosofias

ΕΛΣΤΑΤ Απογραφή: Σε 9.716.889 ανέρχεται ο πληθυσμός της χώρας

Τα κάνουμε όλοι μας: Συνηθισµένα λάθη σε αρχαΐζουσες και λόγιες εκφράσεις

Πολλές φορές αναρωτιόμαστε “το είπα άραγε σωστά;” και επειδή έχουμε και πολλούς φιλολόγους στην παρέα…πάμε να δούμε λέξεις ή εκφράσεις που πολλοί “σκοτώνουν” καθημερινά και πως λέγονται ορθά..

Περί πολλά τυρβάζει και όχι περί πολλών τυρβάζει

• Εκ των ων ουκ άνευ (και όχι: εκ των ουκ άνευ)

• Υπέρ το δέον (και όχι: υπέρ του δέοντος).

• Όσο(ν) αφορά το θέµα αυτό (και όχι: όσο αφορά στο θέµα αυτό, διότι αποτελεί µεταγλώττιση της λόγιας σύνταξης: όσον αφορά εις το θέµα αυτό. Ούτε, βεβαίως, ως αναφορά).

• στη διαπασών (και όχι: στο διαπασόν)

• βρέχει επί δικαίους και αδίκους (και όχι: επί δικαίων και αδίκων).

• εν πάση περιπτώσει (και όχι: εν πάσει) • οι στύλοι του Ολυµπίου ∆ιός (και όχι: οι στήλες).

• εν κρυπτώ και παραβύστω (και όχι: απαραβύστω)

• απορώ και εξίσταµαι (και όχι: απορώ και εξανίσταµαι)

• ποιούµαι την νήσσαν (κοινώς: κάνω την πάπια και όχι: ποιώ την νήσσαν).

• περί πολλά τυρβάζει (και όχι: περί πολλών τυρβάζει)

• απεκδύοµαι την ευθύνη (και όχι: απεκδύοµαι της ευθύνης)

• ελαφρά τη καρδία ( και όχι: µε ελαφρά την καρδία)

• δίνω το «παρών» (και όχι: δίνω το παρόν.)

• δυνάµει (και όχι: εν δυνάµει)

• ενός εκάστου (και όχι: καθενός εκάστου)

• ενόψει όσων θα γίνουν (και όχι: ενόψει όσων έγιναν)

• επί το έργον (και όχι: επί τω έργω)

• παρά πόδα (και όχι: παρά πόδας)

• δει δε χρηµάτων: (και όχι: δει δη χρηµάτων:)

• θα ανοίξουν τον ασκό του Αιόλου (και όχι: τους ασκούς)

• πόσω µάλλον (και όχι: πόσο µάλλον ή κατά πόσο µάλλον)

• προτέρα κατάσταση (και όχι: προτεραία)

• διεµερίσαντο τα ιµάτια (και όχι διεµοιράσαντο ή διαµοιράσαντο)

• διά του λόγου το ασφαλές (και όχι: διά του λόγου το αληθές)

• δεν έχει πού την κεφαλήν κλίνη (και όχι: πού την κεφαλήν κλίναι)

• εισέπραξε τα επίχειρα (και όχι τα επιχείρια) • επί ξυρού ακµής (και όχι: επί ξηρού). Ξυρόν= ξυράφι • των παχιών(ή παχειών) αγελάδων (και όχι: των παχέων)

• παρελθέτω απ’ εµού το ποτήριον τούτο (και όχι: απελθέτω)

• πριν αλέκτορα φωνήσαι τρις (και όχι: πριν αλέκτωρ φωνήσει)

• ου γαρ γιγνώσκεις τι τέξεται η επιούσα (και όχι: τεύξεται)

• χάρµα ιδέσθαι (και όχι: χάρµα ειδέναι)

• λάθε βιώσας (και όχι: λάθρα)

• ο, η ελάσσων, το έλασσον (και όχι: το ελάσσον)

• ο, η αυτάρκης, το αύταρκες (και όχι: το αυτάρκες).

• ο,η κακοήθης, το κακόηθες (και όχι: το κακοήθες)

• ο περί ου ο λόγος, αλλά η περί ης ο λόγος , οι περί ων ο λόγος

• Ανέκαθεν (και όχι: από ανέκαθεν ούτε εξ από ανέκαθεν [!]), µακρόθεν (και όχι: εκ του µακρόθεν)

ΠΗΓΗ

milamou: πλατφόρμα ψυχολογικής στήριξης με εθελοντές ψυχολόγους & συμβούλους ψυχικής υγείας

Γιατί οι Έλληνες Εκπαιδευτικοί παρουσιάζουν το σύνδρομο της “επαγγελματικής εξάντλησης”!!

Προσοχή! Επιτρέπεται η αναδημοσίευση των πληροφοριών του παραπάνω άρθρου (όχι αυτολεξεί) ή μέρους αυτών μόνο αν:
– Αναφέρεται ως πηγή το e-wall.net στο σημείο όπου γίνεται η αναφορά.
– Στο τέλος του άρθρου ως Πηγή.
– Σε ένα από τα δύο σημεία να υπάρχει ενεργός σύνδεσμος.