Ανοιχτή Επιστολή 1.000 Πανεπιστηµιακών προς την Υπουργό Παιδείας
Αξιότιµη κυρία Υπουργέ, Λάβαµε την επιστολή που απευθύνατε στα µέλη της ακαδηµαϊκής κοινότητας όπου παρουσιάζετε τα «οφέλη» του σχεδίου νόµου για την τριτοβάθµια εκπαίδευση και νιώθουµε βαθιά απογοητευµένοι/ες και προσβεβληµένοι/ες. Οι «δέσµες ρυθµίσεων» στις οποίες αναφέρεστε αφορούν σχεδόν όλες τη δυνατότητά µας για παράλληλες δραστηριότητες, πέραν εκείνων που απαιτεί η ιδιότητα του/της πανεπιστηµιακού δασκάλου/ας, δραστηριότητες που θα µας επιτρέψουν να έχουµε πρόσθετα εισοδήµατα. Είναι αλήθεια ότι οι µισθοί µας είναι χαµηλοί, ιδιαίτερα µετά την οικονοµική κρίση της τελευταίας δεκαετίας. Όπως είναι επίσης αλήθεια ότι έχει µειωθεί δραµατικά το διδακτικό προσωπικό των πανεπιστηµίων µας και ότι επωµιζόµαστε όλο και περισσότερα διοικητικά και διδακτικά καθήκοντα.
Ωστόσο, ασκούµε το λειτούργηµά µας µε αξιοπρέπεια και αφοσίωση, επειδή νιώθουµε ότι αυτό είναι το χρέος µας απέναντι στους φοιτητές και τις φοιτήτριές µας και την ελληνική κοινωνία στο σύνολό της. Στα χρόνια της οικονοµικής και της υγειονοµικής κρίσης, το ελληνικό πανεπιστήµιο όχι µόνο άντεξε αλλά συνέχισε να παράγει υψηλής ποιότητας ερευνητικό έργο και να παρέχει στους φοιτητές και τις φοιτήτριές του επιστηµονική γνώση και επαγγελµατική κατάρτιση.
Είναι πραγµατικά εντυπωσιακό το να θεωρείτε ότι σε αυτή την ιστορικά κρίσιµη καµπή αυτό που χρειάζεται το πανεπιστήµιό µας είναι να έχουµε τη δυνατότητα να λείπουµε εκατό µέρες τον χρόνο µε άδεια (αντί για εξήντα που ίσχυε µέχρι τώρα) και να κάνουµε έξι ώρες µάθηµα την εβδοµάδα αλλά µόνο σε προπτυχιακό επίπεδο! Δηµόσιο πανεπιστήµιο σηµαίνει υποχρέωση της πολιτείας για οικονοµική ενίσχυση των ανώτατων εκπαιδευτικών ιδρυµάτων και όχι απλώς απελευθέρωση των διαδικασιών απόκτησης πρόσθετου εισοδήµατος των µελών ΔΕΠ. Εφόσον ψηφιστεί ο νέος νόµος, αλλάζει δραµατικά το ελληνικό δηµόσιο πανεπιστήµιο κλείνοντας τις πόρτες του στα παιδιά εκείνα που δεν έχουν την οικονοµική δυνατότητα να σπουδάσουν.
Οι φοιτητές και φοιτήτριες δεν θα έχουν πλέον τη δυνατότητα να φοιτήσουν σε δωρεάν µεταπτυχιακά. Οι ρυθµίσεις που «απελευθερώνουν» τις µεταπτυχιακές σπουδές προβλέπουν ότι τα µεταπτυχιακά προγράµµατα δεν χρηµατοδοτούνται πλέον από το Υπουργείο Παιδείας και το διδακτικό έργο των µελών ΔΕΠ δεν τα περιλαµβάνει. Εποµένως θα είναι αδύνατο να είναι βιώσιµα όσα µεταπτυχιακά δεν θα έχουν δίδακτρα. Δηµόσιο πανεπιστήµιο σηµαίνει οργάνωση των σπουδών µε επιστηµονικά κριτήρια και όχι απορρύθµιση και κατακερµατισµό της γνώσης µε πληθώρα παρεχόµενων τίτλων και σπουδών.
Η «ευελιξία» στα προγράµµατα σπουδών και τα διδακτορικά σηµαίνει ότι θα µειωθεί το µόνιµο προσωπικό των πανεπιστηµίων σε όφελος διαφορετικών κατηγοριών διδασκόντων που θα προσλαµβάνονται για βραχεία παρουσία (επισκέπτες/τριες, εντεταλµένοι/ες διδασκαλίας κ.λπ.) ώστε να µην επενδύουν µακροπρόθεσµα στο πανεπιστήµιο.
Αυτό σηµαίνει και η επαναφορά οµότιµων και συνταξιούχων σε όλες τις ακαδηµαϊκές δραστηριότητες. Αντίθετα, οι νέοι/ες επιστήµονες/ισσες θα δυσκολευτούν να βρουν θέση στο πανεπιστήµιο του «µέλλοντος», εφόσον θα εργάζονται µε ελαστικές σχέσεις εργασίας και πενιχρές αµοιβές και θα εξαρτώνται από τους διδάσκοντες και τις διδάσκουσες ανώτερων βαθµίδων, όπως συνέβαινε παλιά όταν ο κάτοχος της «έδρας» ήταν παντοδύναµος. Θεωρούµε επίσης ότι δεν είναι δυνατόν ένας νόµος να προβλέπει µε εξονυχιστικές λεπτοµέρειες το αν θα διδάξουµε εξ αποστάσεως ή µέσα στο αµφιθέατρο και µε ποιους τρόπους έχουµε δικαίωµα να εξετάσουµε τους φοιτητές και τις φοιτήτριές µας. Όλο το νοµοσχέδιο διαπνέεται από βαθιά περιφρόνηση, καχυποψία και απαξίωση για τους Έλληνες και Ελληνίδες πανεπιστηµιακούς. Υποθέτουµε ότι αυτός είναι ο λόγος που παύουµε πλέον να έχουµε λόγο στην εκλογή πρυτάνεων/ισσών, κοσµητόρων/ισσών και αντιπρυτάνεων/ισσών ως ανάξιοι/ες αυτοδιοίκησης.
Το δηµόσιο πανεπιστήµιο µέχρι σήµερα ταυτιζόταν µε την ακαδηµαϊκή ελευθερία και το αυτοδιοίκητο. Τα ανώτατα εκπαιδευτικά ιδρύµατα µέχρι σήµερα αποφάσιζαν για τις δικές τους υποθέσεις µε τα δικά τους όργανα. Με όργανα που αναδεικνύονται µε καθολική ψηφοφορία αλλά και ευρεία αντιπροσωπευτικότητα και που απαρτίζονται από πρόσωπα επιφορτισµένα µε την πραγµατοποίηση της εκπαιδευτικής και ερευνητικής αποστολής τους. Δηµόσιο πανεπιστήµιο σηµαίνει, σε κάθε περίπτωση, αξίωση των εκπαιδευτικών ιδρυµάτων για µη επέµβαση του κράτους στον τρόπο οργάνωσης και λειτουργίας τους.
Οι πανεπιστηµιακοί είναι η µόνη κατηγορία δηµοσίων λειτουργών που υπόκειται σε συνεχείς κρίσεις και αξιολογήσεις και το πανεπιστήµιο είναι ένας από τους ελάχιστους θεσµούς της χώρας όπου κυριαρχεί η διαφάνεια και η λογοδοσία. Παρά τη συστηµατική προσπάθεια δυσφήµισης, η ελληνική κοινωνία γνωρίζει ότι χάρη στο δηµοκρατικό, ανοιχτό σε όλους και όλες πανεπιστήµιο, έχουν τη δυνατότητα τα παιδιά της να διαπρέψουν στην Ελλάδα και το εξωτερικό.
Οι διδάσκουσες και οι διδάσκοντες σήµερα στα ελληνικά πανεπιστήµια έχουν εξαιρετικά βιογραφικά µε διεθνείς σπουδές και δηµοσιεύσεις και η Ελλάδα παράγει πολύ περισσότερα ερευνητικά αποτελέσµατα από όσα αναλογούν στο µέγεθός της. Το δηµόσιο πανεπιστήµιο έχει υπαρκτά προβλήµατα που όµως δεν µπορούν να λυθούν ούτε µε τον αυταρχισµό και την επιβολή ενός καθεστώτος αστυνόµευσης, ούτε µε τη συνεχή συκοφάντηση του θεσµού αλλά και όσων τον υπηρετούν. Και προφανώς δεν µπορούν να λυθούν µε τον στραγγαλισµό της δηµοσιονοµικής βάσης της τριτοβάθµιας εκπαίδευσης σε όλα τα επίπεδα. Λυπούµαστε που χάνεται άλλη µία ευκαιρία µεταρρύθµισης της ανώτατης εκπαίδευσης.
Δυστυχώς σχεδιάστηκε ερήµην και εναντίον της Ακαδηµαϊκής Κοινότητας. Δηλώνουµε ότι θα συνεχίσουµε το έργο µας µε αξιοπρέπεια και αίσθηµα ευθύνης, υπηρετώντας το δηµόσιο πανεπιστήµιο και τις αξίες της δηµοκρατικής παιδείας και ζητάµε, έστω την ύστατη στιγµή, να αποσυρθούν όλες οι διατάξεις που υπονοµεύουν το µέλλον της ελληνικής τριτοβάθµιας εκπαίδευσης.
