Δεν υπάρχει σχεδόν κανένα ιδιωτικό πανεπιστήμιο
Δεν υπάρχει σχεδόν κανένα πραγματικό ιδιωτικό πανεπιστήμιο – Η περίπτωση των Η.Π.Α.
Κι όμως, η δήλωση που εμπεριέχει ο τίτλος, περί μη ύπαρξης πραγματικών ιδιωτικών πανεπιστημίων, δεν προέρχεται από κάποιο ταπεινό συντάκτη, ούτε καν από κάποιον ειδήμονα του είδους που φλερτάρει με αριστερές αντιλήψεις. Αντίθετα είναι τίτλος άρθρου στο περιοδικό Forbes(!) από τον επιφανή, σούπερ νεοφιλελεύθερο, Αμερικανό καθηγητή του πανεπιστημίου του Οχάιο, τον Ρίτσαρντ Βέντερ. Βλέπετε στην άλλη όχθη του ατλαντικού υπάρχουν νεοφιλελεύθεροι που πραγματικά θεωρούν λάθος να λαμβάνουν οι ιδιωτικές επιχειρήσεις χρήματα από το δημόσιο τομέα. Το θεωρούν λάθος πρωτίστως για λόγους ιδεολογικούς, καθώς έτσι θεωρούν ότι “μολύνεται” η φύση των ιδιωτικών δομών που χάνουν την ελευθερία τους. Φυσικά όλα αυτά είναι ψιλά γράμματα για τους Έλληνες νεοφιλελεύθερους η συντριπτική πλειοψηφία των οποίων ζητιανεύει ΕΣΠΑ ή λέγεται ότι εκβιάζει κρατικές επιχορηγήσεις. Ας αφήσουμε όμως τον κρατικοδίαιτο καπιταλισμό των Ελλήνων νεοφιλελεύθερων να δούμε τι λέει ο πραγματικά νεοφιλελεύθερος και επιφανής Αμερικανός.
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΤΟ ΠΑΡΑΚΑΤΩ ΑΡΘΡΟ
Ιδιωτικά Πανεπιστήμια στην Ελλάδα και το εξωτερικό: Τι ισχύει; Μύθοι, ανακρίβειες και υπερβολές.
Μιλώντας λοιπόν για την βιτρίνα των ιδιωτικών πανεπιστημίων διεθνώς, τις Η.Π.Α λέει ούτε λίγο, ούτε πολύ υπάρχει ίσως μόνο ένα, ιδιωτικό πανεπιστήμιο που λειτουργεί πραγματικά ως ιδιωτικό, το Hillsdale College στο Μίσιγκαν. Είναι πραγματικά ιδιωτικό από κάθε άποψη, καθώς δεν λαμβάνει άφθονο κρατικό χρήμα με πάμπολους τρόπους, όπως συμβαίνει με σχεδόν όλα τα υπόλοιπα υποτιθέμενα ιδιωτικά πανεπιστήμια. Αλλά το Hillsdale είναι πραγματικά ίσως το μοναδικό! Και αυτό επειδή τα λέγομενα ιδιωτικά πανεπιστήμια στις Η.Π.Α. συχνά δέχονται πολύ υψηλότερη κρατική χρηματοδότηση από ότι τα δημόσια. Συγκεκριμένα ο Βέντερ αναφέρει: “Κάποτε υπολόγισα ότι όλες οι διάφορες κυβερνητικές παροχές που λαμβάνει το λεγόμενο ιδιωτικό Πανεπιστήμιο του Πρίνστον, ήταν κατά πολύ μεγαλύτερες (τουλάχιστον 10 φορές περισσότερες ανά φοιτητή) από εκείνες που χορηγούνται σε ένα λεγόμενο δημόσιο ή κρατικό πανεπιστήμιο, το Κολέγιο του Νιου Τζέρσεϊ, που βρίσκεται μόλις 10 μίλια μακριά. Έχει νόημα η διάκριση δημόσιου/ιδιωτικού με οποιαδήποτε πραγματική έννοια;”
Είναι όμως άραγε αυτή η γενική εικόνα των πανεπιστημίων στις Η.Π.Α; Στο ίδιο άρθρο διαβάζουμε: “Περίπου το 30% των Αμερικανών φοιτητών φοιτούν στα λεγόμενα ιδιωτικά κολέγια και πανεπιστήμια, τα περισσότερα από τα οποία είναι μη κερδοσκοπικά ιδρύματα. Στην πραγματικότητα, ωστόσο, με ελάχιστες εξαιρέσεις, όλα τους εξαρτώνται σε μεγάλο βαθμό, άμεσα ή έμμεσα, από τις κυβερνήσεις για υποστήριξη…ορισμένα ιδιωτικά σχολεία (π.χ. το Πανεπιστήμιο Johns Hopkins) λαμβάνουν κυριολεκτικά πάνω από ένα δισεκατομμύριο δολάρια ομοσπονδιακών(και συνεπώς “δημόσιων”) χρημάτων ετησίως.” Μαθαίνουμε ακόμη ότι δεν είναι μόνο τα δημόσια χρήματα τα οποία λαμβάνουν τα λεγόμενα ιδιωτικά ιδρύματα, αλλά υπάρχουν και έμμεσα οφέλη που απολαμβάνουν. Για παράδειγμα τα ομοσπονδιακά φοιτητικά δάνεια τους επιτρέπουν να αυξάνουν τα δίδακτρα πολύ υψηλότερα από ό,τι θα μπορούσαν διαφορετικά να χρεώνουν, οι φορολογικές πιστώσεις για τα δίδακτρα, οι επιχορηγήσεις Pell, απαλλαγή των εγκαταστάσεων από τους φόρους ιδιοκτησίας και ενίοτε από τους φόρους επί των πωλήσεων κ.α. Φυσικά την ίδια στιγμή “Οι σύμβουλοι και οι δάσκαλοι των δημόσιων σχολείων λένε στους μαθητές ότι για να είναι επιτυχημένοι στη ζωή πρέπει να πάνε σε ιδιωτικό κολέγιο και ότι οι εξαιρετικά επιτυχημένοι πηγαίνουν σε ιδιωτικά σχολεία αποκλειστικά της ελίτ.”
Τι άλλες διαφορές λοιπόν πέρα από την οικονομική πριμοδότηση έχουν τα ιδιωτικά πανεπιστήμια στις Η.Π.Α; Μα φυσικά μπορούν χωρίς προφάσεις περί ίσης πρόσβασης και ισότητας δικαιωμάτων να διαιωνίζουν μια πνευματική ελίτ, μια αριστοκρατία. Διακρίσεις γίνονται με βάση το οικογενειακό και οικονομικό υπόβαθρο, δίνοντας προτίμηση στις εισαγωγές παιδιών και εγγονών αποφοίτων, χορηγών κτλ. κάτι που θα ήταν νομικά αίολο σε περίπτωση που θεωρούνταν δημόσια.
Όλα τα παραπάνω λοιπόν είναι μια ανταπόκριση για το τι εννοούν όταν λένε ιδιωτικά πανεπιστήμια στην άλλη όχθη του δυτικού κόσμου και δεν τα λένε κάποιοι κακοί αριστεροί όπως ήδη ειπώθηκε. Στο τέλος όσων διαβάσαμε μπορούμε να αναλογιστούμε τη σοβαρότητα όλων όσων προβάλλουν την ίδρυση στη χώρα μας ιδιωτικών ιδρυμάτων, ως λύση για τη βελτίωση της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης και μάλιστα φέρνοντάς μας ως παράδειγμα το αμερικανικά ιδιωτικά πανεπιστήμια. Τέλος να πούμε ότι οποιαδήποτε σύγκριση μεγεθών μεταξύ αμερικάνικων και ελληνικών εκπαιδευτικών δομών τριτοβάθμιας εκπαίδευσης δεν μπορεί να υπάρξει έτσι κι αλλιώς, καθώς πολλά αμερικάνικα -ας πούμε- ιδιωτικά ιδρύματα έχουν προϋπολογισμούς δισεκατομμυρίων.
