Πώς ο ΟΟΣΑ απαλλάσσει την Πολιτεία από κάθε ευθύνη και στοχοποιεί τον εκπαιδευτικό – Έρευνα για τους Εκπαιδευτικούς… Χωρίς τους Εκπαιδευτικούς
Διεθνής Έρευνα TALIS του ΟΟΣΑ: Ερωτήσεις Προκαθορισμένες για Συμπεράσματα Προκαθορισμένα
Πώς η έρευνα TALIS παρουσιάζει την εκπαιδευτική διαδικασία ως ατομική ευθύνη, αποσιωπώντας τις κοινωνικές και πολιτικές διαστάσεις της
Η Διεθνής Έρευνα για τη Διδασκαλία και τη Μάθηση (TALIS), που διεξάγεται από τον Οργανισμό Οικονομικής Συνεργασίας και Ανάπτυξης (ΟΟΣΑ), προβάλλεται ως η μεγαλύτερη διεθνής έρευνα για τους εκπαιδευτικούς και τις συνθήκες εργασίας τους. Με πάνω από 50 συμμετέχουσες χώρες στον κύκλο του 2024, η Ελλάδα θα συμμετάσχει για πρώτη φορά στον συμπληρωματικό κύκλο TALIS+ το 2026. Η έρευνα στοχεύει, θεωρητικά, στην καταγραφή κοινών προκλήσεων και στη συγκριτική ανάλυση εκπαιδευτικών πολιτικών. Ωστόσο, το περιεχόμενό της αποκαλύπτει μια βαθιά ιδεολογική κατεύθυνση: απομονώνει τον/την εκπαιδευτικό ως τον αποκλειστικό υπεύθυνο για την ποιότητα της διδασκαλίας και τα μαθησιακά αποτελέσματα.
Η Δομή του Ερωτηματολογίου και οι Ελλείψεις του
Το ερωτηματολόγιο αποτελείται από περίπου 50 ερωτήσεις που καλύπτουν ζητήματα όπως:
Χρόνος προετοιμασίας μαθήματος
Επαγγελματική ανάπτυξη
Χρήση τεχνητής νοημοσύνης
Κλιματική αλλαγή και βιωσιμότητα
Ηγεσία σχολείου
Σχολικός εκφοβισμός
Κλίμα σχολικής κοινότητας
Εργασιακές συνθήκες
Όμως, λείπουν κρίσιμες πτυχές της εκπαιδευτικής πραγματικότητας, όπως:
Υποστήριξη από την Πολιτεία: Καμία αναφορά σε κρατική επιμόρφωση, αριθμό μαθητών ανά τάξη, υλικοτεχνικές υποδομές, σχολική χρηματοδότηση.
Κοινωνικό πλαίσιο: Δεν υπάρχει καμία ερώτηση για τις κοινωνικές δυσκολίες των μαθητών, τις επιπτώσεις της φτώχειας ή τη στήριξη οικογενειών.
Ρεαλιστικά εργασιακά δεδομένα: Π.χ. συνταξιοδοτικά όρια, υγειονομική επιβάρυνση του επαγγέλματος κ.ά.
Αυτή η αποσιώπηση δεν είναι τυχαία, αλλά ενδεικτική μιας πολιτικής επιλογής: να εμφανίζεται η εκπαιδευτική διαδικασία ως αποστειρωμένη και ανεξάρτητη από το κοινωνικό και πολιτικό της πλαίσιο.
Το Όραμα του ΟΟΣΑ για το Σχολείο
Από τις διατυπωμένες (και τις απούσες) ερωτήσεις, προκύπτει ένα σαφές όραμα για το σχολείο και τον ρόλο του εκπαιδευτικού:
Ευέλικτη και ελαστική εργασία: Συμβάσεις μικρής διάρκειας, πολυδιάσπαση καθηκόντων, διδασκαλία σε πολλά σχολεία.
Ατομική ευθύνη για επιμόρφωση: Η επιμόρφωση είναι προσωπική υπόθεση, χωρίς κρατική υποστήριξη.
Γονική και μαθητική συμμετοχή στη διοίκηση: Έμμεσος έλεγχος της σχολικής λειτουργίας.
Υπευθυνότητα για τα αποτελέσματα: Οι εκπαιδευτικοί κρίνονται για την απόδοση των μαθητών, ανεξαρτήτως εξωτερικών παραγόντων.
Γραφειοκρατική επιβάρυνση: Χωρίς διοικητική υποστήριξη, ο εκπαιδευτικός επωμίζεται επιπλέον καθήκοντα.
Αβεβαιότητα και επαγγελματική εξάντληση: Ερωτήσεις για το αν σκέφτεται να εγκαταλείψει το επάγγελμα, απόδειξη της κρίσης στο επάγγελμα.
Πότε και Πώς Αλλάζει το Μισθολογικό Κλιμάκιο (Μ.Κ) των Εκπαιδευτικών
Το βασικό πρόβλημα δεν είναι η αξιολόγηση ή η συλλογή δεδομένων. Είναι το γεγονός ότι το TALIS προϋποθέτει και αναπαράγει ένα συγκεκριμένο συμπέρασμα: ο εκπαιδευτικός είναι αποκλειστικά υπεύθυνος για την επιτυχία ή την αποτυχία της εκπαίδευσης. Όλοι οι άλλοι παράγοντες αποσιωπούνται, σαν να μην υπάρχουν.
Η διεθνής εμπειρία επιβεβαιώνει ότι η συνεχής πίεση, η έλλειψη ουσιαστικής στήριξης και η αποδόμηση του κοινωνικού ρόλου του εκπαιδευτικού καθιστούν το επάγγελμα ολοένα και λιγότερο ελκυστικό. Η έρευνα TALIS, αντί να ενισχύσει τη φωνή των εκπαιδευτικών και να καταγράψει τη σύνθετη πραγματικότητα του σχολείου, επιλέγει να ενισχύσει μια τεχνοκρατική προσέγγιση που απομακρύνει την εκπαίδευση από τον δημόσιο, κοινωνικό της χαρακτήρα.
