Επιστολή προς γονείς & κηδεμόνες για εξετάσεις τύπου pisa – ΣΕΠΕ / ΕΛΜΕ ΚΕΡΚΥΡΑΣ
ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ PISA
Η ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΣΤΗΝ ΚΛΙΝΗ ΤΟΥ ΠΡΟΚΡΟΥΣΤΗ
ΣΕΠΕ Κέρκυρας
Επιστολή προς γονείς & κηδεμόνες για εξετάσεις τύπου pisa
Αγαπητοί γονείς,
στις 22 Μαΐου 2025 πραγματοποιείται για τέταρτη φορά πιλοτικά στην Ελλάδα ο «ελληνικός διαγωνισμός PISA», στα μαθήματα της Γλώσσας και των Μαθηματικών με τη συμμετοχή μαθητ(ρι)ων της Στ΄ Δημοτικού και της Γ΄ Γυμνασίου σε 618 σχολεία σε όλη τη χώρα (304 Δημοτικά & 314 Γυμνάσια, μεταξύ των οποίων και τα Δημοτικά Σχολεία 5ο,7ο,12ο και Μελιτειέων).
Τι είναι οι εξετάσεις PISA
Η PISA είναι ένα διεθνές πρόγραμμα για την αξιολόγηση των μαθητών, υπό την οργάνωση του ΟΟΣΑ (Οργανισμός για την Οικονομική Συνεργασία και Ανάπτυξη: ένας διεθνής οργανισμός που συλλέγει δεδομένα και προτείνει κατευθύνσεις για τη λειτουργία διάφορων θεσμών, μεταξύ των οποίων και της εκπαίδευσης). Κύριος στόχος, σύμφωνα με την επίσημη θέση του προγράμματος, είναι « η αξιολόγηση του εύρους των γνώσεων και των δεξιοτήτων των μαθητών». Με αυτόν τον τρόπο κάθε χώρα συγκεντρώνει στοιχεία που θα μπορούσαν να βελτιώσουν την αποτελεσματικότητα του εκπαιδευτικού έργου.
Γιατί λέμε ΟΧΙ
Σχολεία και μαθητές πολλών ταχυτήτων…
Η PISA του ΟΟΣΑ, όπως και ανάλογες εθνικές εξετάσεις σε Αγγλία, Η.Π.Α. και άλλες χώρες ανοίγουν τον δρόμο ώστε, σε συνδυασμό με τη λεγόμενη «αξιολόγηση», να βαθμολογήσουν και να κατηγοριοποιήσουν σχολεία, παιδιά και εκπαιδευτικούς, να οδηγήσουν τα δημόσια σχολεία της γειτονιάς σε υποβάθμιση ή και κλείσιμο, με βάση και τις επιδόσεις των μαθητ(ρι)ων τους.
….σχολεία λίγων προσδοκιών….
Σύμβουλος ανέβασε βίντεο από αξιολόγηση στο TikTok & στο Fb
Για το ΥΠΑΙΘΑ και την κυβέρνηση ο αριθμός των μαθητών που τελειώνουν το λύκειο και θέλουν πανεπιστημιακή εκπαίδευση πρέπει να μειωθεί. Έτσι ως εργαζόμενοι θα προσδοκούν λιγότερα σε μισθό και δικαιώματα. Αυτό συμβαίνει με την ελάχιστη βάση εισαγωγής στα πανεπιστήμια, με την Τράπεζα Θεμάτων στα Λύκεια, με την κατηγοριοποίηση σχολείων και μαθητών: οι προσδοκίες, οι ελπίδες για τους ανθρώπους της δουλειάς εξαφανίζονται.
Εκπαίδευση με το λιγότερο δυνατό κόστος
Η καθημερινότητα που βιώνουν μαθητές και εκπαιδευτικοί στα δημόσια σχολεία δείχνει ότι οι μορφωτικές ανάγκες των παιδιών έρχονται πάντα σε δεύτερη μοίρα, σε σχέση με τις ανάγκες της αγοράς. Ενώ η συντριπτική πλειοψηφία της κοινωνίας βιώνει μια ολοένα δυσκολότερη συνθήκη με την ακρίβεια, η κυβέρνηση επιδιώκει να μετατρέψει τα δημόσια κοινωνικά αγαθά σε ιδιωτικά και να αποποιηθεί την ευθύνη για αυτά και την χρηματοδότησή τους, κατηγορώντας για όσα πάνε λάθος στην εκπαίδευση τους εκπαιδευτικούς, τους γονείς και τα παιδιά.
Γιατί ακόμα και με την ψυχρή λογική η επιλογή είναι Απεργία – Αποχή
Εξετάσεις δεν σημαίνει αντικειμενικότητα…
Τα θέματα που μπαίνουν σε πανελλαδικό επίπεδο για την υποτιθέμενη αντικειμενικότητα των εξετάσεων PISA δεν παίρνουν υπόψη τις ιδιαιτερότητες, τις πολύ διαφορετικές ανάγκες ή δυσκολίες που έχει το κάθε παιδί και το κάθε σχολείο. Δεν υπάρχουν «μετρήσιμα, αξιόπιστα και αντιπροσωπευτικά» αποτελέσματα όπως ισχυρίζεται το Υπουργείο Παιδείας. Εκπαιδευτικοί και γονείς γνωρίζουμε πολύ καλά ότι ολόπλευρη μόρφωση, στάσεις ζωής, κοινότητα και προσωπικότητα δεν μπορούν και δεν πρέπει να μετρηθούν.
……. άγχος, ανταγωνισμός, αποκλεισμός
Οι εξετάσεις τύπου PISA δημιουργούν άγχος και ματαίωση, ξεχωρίζοντας τους μαθητές σε «ικανούς» και «μη ικανούς», τα σχολεία σε «καλά» και «κακά». Η κατάταξη των σχολείων γεννάει ανταγωνισμό και αποκλεισμούς. Τα «δύσκολα» παιδιά, τα παιδιά με μαθησιακές δυσκολίες ή με «προβλήματα» συμπεριφοράς δεν θα είναι πια μια πρόκληση κι ένα χρέος για το σχολείο και την κοινωνία, θα είναι ένα εμπόδιο.
Αξιολόγηση και μέτρηση δεν σημαίνει βελτίωση αλλά διάλυση του δημόσιου σχολείου.
Κανένα σύστημα δεν μπορεί να βελτιωθεί αν δεν ικανοποιούνται αυτά που χρόνια τώρα και εσείς οι γονείς και εμείς οι εκπαιδευτικοί διεκδικούμε. Μάλιστα τα ίδια τα συμπεράσματα των «ειδικών» του ΟΟΣΑ τα προηγούμενα χρόνια παραδέχονται ότι οι χαμηλές μαθητικές επιδόσεις αντιμετωπίζονται με αύξηση της χρηματοδότησης για την ενίσχυση των εκπαιδευτικών συστημάτων σε προσωπικό και υποδομές. Οι εκπαιδευτικοί δεν θα σταματήσουμε να αγωνιζόμαστε για λιγότερα παιδιά στην τάξη, μόνιμο και σταθερό εκπαιδευτικό προσωπικό, δομές που θα υποστηρίζουν τις ανάγκες των μαθητών μας, γενναία χρηματοδότηση, παιδαγωγική ελευθερία, βιβλία και προγράμματα σπουδών που θα κάνουν τα παιδιά να αγαπούν τη γνώση.
Θα πρέπει όλοι μαζί να αντιδράσουμε και να διεκδικήσουμε πραγματική αναβάθμιση της δημόσιας εκπαίδευσης.
Γι’ αυτό σας καλούμε να αποδοκιμάσετε αυτές τις εξετάσεις. Εμείς από τη δική μας πλευρά, μέσα από τα εκπαιδευτικά μας σωματεία και εσείς από τη δική σας, με τη δυνατότητα που έχετε να αποτρέψετε τη συμμετοχή των παιδιών σας, χωρίς καμία συνέπεια για εσάς ή εκείνα, πρέπει να ματαιώσουμε τη διεξαγωγή τους. Παρά τα κονδύλια που σπαταλήθηκαν, τα προπαγανδιστικά ψεύδη και τον αυταρχισμό που επιδεικνύει τα 4 τελευταία χρόνια το ΥΠΑΙΘ, η μεγάλη αντίσταση των γονέων, των εκπαιδευτικών αλλά και των ίδιων των μαθητ(ρι)ών ανάγκασε την κυβέρνηση να μην ολοκληρώσει τον σχεδιασμό της. Ενώ από το φθινόπωρο του 2022 προβλέπεται ότι οι εξετάσεις θα γίνονταν σε όλα τα δημοτικά και τα γυμνάσια της χώρας, συνεχίζει δειγματοληπτικά για 4η χρονιά με μόλις 620 σχολεία. Τα παραπάνω αποδεικνύουν ότι η μαχόμενη εκπαίδευση κατάφερε να περιορίσει και να καθυστερήσει τα σχέδια του Υπουργείου να διαλύσει τη δημόσια εκπαίδευση. Από την πρώτη στιγμή οι εκπαιδευτικοί είπαμε όχι στη διεξαγωγή του και με αποφάσεις της ΔΟΕ και του ΣΕΠΕ κατεβήκαμε σε απεργία την ημέρα διεξαγωγής των εξετάσεων αυτών με αποτέλεσμα πρόπερσι να μην πραγματοποιηθούν οι εξετάσεις στο 1ο Δ.Σ. Κέρκυρας και στο Δ.Σ. Αγίου Μάρκου και πέρσι στα Δημοτικά Σχολεία Άφρας, Καναλίων, Κασσιόπης, Μαντουκίου και Σπαρτύλα.
Γιατί θέλουμε ένα σχολείο για όλα τα παιδιά, που θα μορφώνει ολόπλευρα και ουσιαστικά, που δεν «θα διδάσκει για το τεστ», που δεν θα στερεί τη χαρά. Γιατί δεν θέλουμε να γίνει και ο διαγωνισμός PISA άλλος ένας τρόπος που θα χωρίζει σε κατηγορίες μαθητές και σχολεία, που θα ανοίγει τον δρόμο για ακόμα περισσότερους αποκλεισμούς και διακρίσεις.
ΚΑΛΟΥΜΕ:
ü ΣΕ ΣΤΑΣΗ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΤΟΥΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟΥΣ ΚΑΙ ΑΠΟΧΗ ΤΩΝ ΜΑΘΗΤ(ΡΙ)ΩΝ ΑΠΟ ΤΙΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ PISA
ü ΜΠΛΟΚΟ ΣΤΙΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ PISA ΑΠΟ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟΥΣ, ΜΑΘΗΤ(ΡΙ)ΕΣ, ΓΟΝΕΙΣ
ΕΛΜΕ ΚΕΡΚΥΡΑΣ
Η ΟΛΜΕ έχει προκηρύξει 3ωρη στάση εργασίας για τις 22 Μαΐου 2025, από τις 8:00 π.μ. – 11:00 π.μ. ώστε οι συνάδελφοι να μη συμμετέχουν ως επιτηρητές στις εξετάσεις αυτές. Η ΕΛΜΕ Κέρκυρας προκηρύσσει επιπλέον 3ωρη διευκολυντική στάση εργασίας -11:00 π.μ. με 2:00 μ.μ.- σε περίπτωση που εξετάσεις γίνουν στο διάστημα αυτό.
Αντιστεκόμαστε συλλογικά στην κατηγοριοποίηση των σχολείων μας, τα αντιεκπαιδευτικά τους σχέδια θα μείνουν στα χαρτιά!
Σύμφωνα με την Υπουργική Απόφαση που δημοσιεύτηκε στο ΦΕΚ Β/2218/8-5-2025 για μια ακόμα χρονιά ορίζονται 618 σχολεία (Δημοτικά και Γυμνάσια) από το Υπουργείο Παιδείας για τη διεξαγωγή των εξετάσεων της «ελληνικής PISA» για τους μαθητές της ΣΤ’ Τάξης Δημοτικού και της Γ’ Γυμνασίου. Οι εξετάσεις θα πραγματοποιηθούν στις 22 Μαΐου. Στην Κέρκυρα έχουν επιλεγεί τα Γυμνάσια Σκριπερού, 1ο, 2ο και 7ο Γυμνάσιο Κέρκυρας.
Συνεχίζει το Υπουργείο στον ίδιο δρόμο με την «προσδοκία» ότι η διαδικασία αυτή θα γενικευτεί, με σκοπό να «πιάσει» όλα τα σχολεία της Ελλάδας. Και με απώτερο σκοπό, τα αποτελέσματα των εξετάσεων αυτών να αποτελέσουν άλλον έναν «δείκτη» για το ποια σχολεία είναι «καλά». Γεγονός που θα επηρεάσει τη συνολική λειτουργία του σχολείου, από τον αριθμό των μαθητών, μέχρι τη χρηματοδότησή του.
Αλλά γιατί δε μας λέει το Υπουργείο, ποια είναι τα αποτελέσματα και οι παρεμβάσεις στις οποίες προχώρησε, με βάση τις εξετάσεις της «ελληνικής Pisa»;
Οι εξετάσεις αυτές πραγματοποιούνται εδώ και 3 χρόνια, άρα κάποια συμπεράσματα θα έχουν βγει από το Υπουργείο και το ΙΕΠ…. Όχι;
ΌΧΙ! Το ενδιαφέρον του Υπουργείου για την ποιότητα της εκπαίδευσης είναι εντελώς προσχηματικό. Μέσα στα επιλεγμένα σχολεία βρίσκονται το 1ο και το 2ο Γυμνάσιο, στα οποία είναι γνωστά σε όλο το νησί, τα κτιριακά προβλήματα που αντιμετωπίζουν, αλλά και το Γυμνάσιο ΜΕ ΛΥΚΕΙΑΚΕΣ ΤΑΞΕΙΣ Σκριπερού, όπου την ώρα που τα παιδιά της Γ΄ Λυκείου θα γράφουν τις ενδοσχολικές τους εξετάσεις, η α΄ και η β΄ Γυμνασίου θα κάνουν κανονικά μάθημα, καλείται τώρα η γ΄ Γυμνασίου, να δώσει για μια μέρα εξετάσεις, συμβάλλοντας ακόμα περισσότερο στην αναστάτωση που επικρατεί σε ΟΛΑ τα Γυμνάσια με Λυκειακές Τάξεις, την περίοδο αυτή. Όλα αυτά τα γνωρίζουν, βέβαια, οι διοικούντες την Εκπαίδευση, απλά δεν τους ενδιαφέρει!
Οι εξετάσεις αυτές δεν είναι κάτι καινούργιο. Διεξάγονται για 4η συνεχόμενη χρονιά, παρά τις αντιδράσεις εκπαιδευτικών, γονιών και μαθητών που αποκάλυψαν τις πραγματικές προθέσεις της κυβέρνησης όλες τις προηγούμενες φορές. Η πραγματική στόχευση των εξετάσεων αυτών είναι να χρησιμοποιήσουν τα αποτελέσματα τους για την «αξιολόγηση» – αποτίμηση του ελληνικού εκπαιδευτικού συστήματος έτσι ώστε να προωθηθούν πιο γρήγορα όλοι οι αντιεκπαιδευτικοί σχεδιασμοί (κατηγοριοποίηση σχολείων, εκπ/κων, μαθητών, «εθνικό απολυτήριο», προώθηση δεξιοτήτων κ.λ.π)
Μέσω του διαγωνισμού της «ελληνικής PISA», ο οποίος λειτουργεί συμπληρωματικά στο αντιδραστικό νομοθετικό πλαίσιο της «εσωτερικής, εξωτερικής και ατομικής αξιολόγησης», η κυβέρνηση και Υπουργείο Παιδείας επιχειρούν:
- να μεταβιβάσουν τις ολέθριες συνέπειες των δικών τους πολιτικών στην εκπαίδευση σε εκπαιδευτικούς, μαθητές, γονείς.
- να προωθήσουν τη λογική των δεξιοτήτων αντί της ουσιαστικής – δημιουργικής γνώσης.
Για παράδειγμα η επιτυχία μιας χώρας στο διαγωνισμό προϋποθέτει οι μαθητές της να γνωρίζουν τη Γλώσσα αποκλειστικά ως μέσο επικοινωνίας, να έχουν διδαχτεί από τα μαθηματικά κυρίως μεθόδους επίλυσης πρακτικών μόνο προβλημάτων, να μένουν στην επιφανειακή γνώση των φυσικών φαινομένων κτλ.
- να αποτελέσουν τα σταθμισμένα τεστ και οι επιδόσεις των μαθητών σε αυτά, μετρήσιμα μεγέθη της εκπαιδευτικής διαδικασίας που σε συνδυασμό με την αξιολόγηση θα οδηγήσουν σε απόλυτη κατηγοριοποίηση των σχολικών μονάδων, των εκπαιδευτικών.
- Αντίστοιχοι διαγωνισμοί και εξετάσεις που αποτιμούν τα εκπαιδευτικά συστήματα έχουμε και διεθνώς με τραγικά αποτελέσματα κυρίως για τα παιδιά των φτωχότερων λαϊκών στρωμάτων. Η διεθνής πείρα έχει αποδείξει ότι τέτοιοι διαγωνισμοί οδήγησαν σε συγχωνεύσεις και κλείσιμο σχολικών μονάδων, σε απολύσεις εκπαιδευτικών, σε διαχωρισμό των μαθητών και τη διοχέτευση αυτών που προέρχονται από εργατικές-λαϊκές οικογένειες σε σχολεία υποβαθμισμένα. Σε όλες τις χώρες που εφαρμόστηκαν αντίστοιχοι διαγωνισμοί όχι μόνο δεν περιορίστηκαν οι ταξικές ανισότητες, δεν καλυτέρευσαν τα εκπαιδευτικά συστήματα αλλά αυτές διευρύνθηκαν (π.χ Γαλλία, Αγγλία κλπ)
Οι εξετάσεις αυτές διεξάγονται τη στιγμή που Κυβέρνηση και Υπουργείο Παιδείας προωθούν και επιχειρούν να επιβάλλουν όλο το πλαίσιο της «αξιολόγησης» στον κλάδο, χωρίς να μπορούν να πείσουν κανέναν και σέρνοντας τους εκπαιδευτικούς για πολλοστή φορά στα δικαστήρια, στα πειθαρχικά, σε δυνητικές αργίες, όχι μόνο λόγω της συμμετοχής τους στην Απεργία – Αποχή, αλλά απλά επειδή είπαν τη γνώμη τους ή επειδή ανέδειξαν τις ελλείψεις του Υπουργείου στα σχολεία. Οι εξετάσεις έρχονται μετά τις δηλώσεις του Πρωθυπουργού, ότι «όποιος αρνείται να αξιολογηθεί δεν έχει θέση στο δημόσιο σύστημα εκπαίδευσης», εντείνοντας ακόμα περισσότερο το κλίμα τρομοκρατίας και αυταρχισμού απέναντι στους εκπαιδευτικούς!
Με βάση τα αποτελέσματα των εξετάσεων της «ελληνικής PISA» προβάλλεται ως άλλοθι «η αναγκαιότητα της επιβολής αντιδραστικών –αντιεκπαιδευτικών αναπροσαρμογών». Αξιοποιούνται ως εργαλεία δυσφήμισης του έργου του εκπαιδευτικού και του δημόσιου σχολείου.
Ταυτόχρονα, η κυβέρνηση δεν υλοποιεί ούτε ένα μέτρο που μπορεί πραγματικά να αναβαθμίσει το εκπαιδευτικό σύστημα της χώρας. Αιτήματα που χρόνια τώρα ο κλάδος αναδεικνύει, όπως η κατάσταση της σχολικής στέγης και των υποδομών, ο αριθμός των μαθητών ανά τάξη, η κάλυψη των αναγκών με μόνιμο προσωπικό ώστε να σταματήσει η αθλιότητα της αναπλήρωσης, η κάλυψη όλων των μαθητών που έχουν ανάγκη από παράλληλη στήριξη, ψυχολόγοι και κοινωνικοί λειτουργοί σε όλα τα σχολεία, ειδικά μετά την όξυνση των προβλημάτων που κληρονομήσαμε από την πανδημία και την τραγική διαχείριση των κλειστών σχολείων, αλλά και ζητήματα που έχουν να κάνουν με το ίδιο το περιεχόμενο του σχολείου, τα αναλυτικά προγράμματα και τα σχολικά βιβλία.
Είναι φανερό ότι κανένα εκπαιδευτικό σύστημα δε μπορεί να βελτιωθεί αν δεν ικανοποιούνται αυτά που χρόνια το εκπαιδευτικό κίνημα μαζί με γονείς και μαθητές διεκδικεί.
Είμαστε κάθετα αντίθετοι σε εξετάσεις που χρησιμοποιούνται για να διαχωρίζονται οι μαθητές σε παιδιά και αποπαίδια, δε θέλουμε ένα σχολείο υποβαθμισμένο για τα παιδιά των λαϊκών οικογενειών, ένα σχολείο που θα σηκώνει τεράστια εμπόδια απέναντι σε αυτά τα παιδιά που θέλουν να σπουδάσουν.
Θέλουμε ένα σχολείο που να μορφώνει ολόπλευρα όλους τους μαθητές, θα τους βοηθά να συγκροτήσουν την προσωπικότητά τους, θα τους δίνει τη δυνατότητα να αναπτύξουν τα ταλέντα τους και να σπουδάσουν, όσοι το επιθυμούν, ανεξάρτητα από την οικονομική κατάσταση της οικογένειάς τους.
Αυτό το σχολείο είναι εκ διαμέτρου αντίθετο με την πολιτική της κυβέρνησης τους σχεδιασμούς της ΕΕ, που υπηρέτησαν αδιαλείπτως όλες οι κυβερνήσεις, τις βέλτιστες πρακτικές του ΟΟΣΑ, αλλά και τα εργαλεία που χρησιμοποιούν, όπως η λεγόμενη αξιολόγηση και οι εξετάσεις τύπου PISA.
- Εδώ και τώρα απαιτούμε από το ΥΠΑΙΘ να σταματήσει κάθε διαδικασία που σχετίζεται με τη λεγόμενη «ελληνική PISA».
- Καλούμε όλους τους ΣΕΠΕ και τις ΕΛΜΕ, να καταδικάσουν αυτούς τους σχεδιασμούς, να ενημερώσουν τους εκπαιδευτικούς, τους γονείς και τους μαθητές για τις πραγματικές τους στοχεύσεις.
- Τα Δ.Σ. ΔΟΕ και ΟΛΜΕ οφείλουν να καταδικάσουν την πολιτική του ΥΠΑΙΘ και να αναλάβουν την ευθύνη ώστε, με συλλογικό και συντονισμένο τρόπο, να ακυρωθεί στην πράξη, πανελλαδικά, η εφαρμογή της «ελληνικής PISA».
Να καλύψουν όλους τους συναδέλφους που τα σχολεία τους έχουν επιλεγεί για αυτές τις εξετάσεις, να μη συμμετέχουν με κάθε τρόπο. Να προκηρύξουν, 3ωρη πανελλαδική στάση εργασίας που θα αξιοποιηθεί για τις ώρες διεξαγωγής των εξετάσεων.
- Η «υποχρεωτικότητα» που επικαλείται το ΥΠΑΙΘ μόνο στόχο έχει να εκφοβίσει! Δεν υπάρχει καμία συνέπεια για τα παιδιά αν δεν συμμετέχουν στο διαγωνισμό.
- Η ΟΛΜΕ έχει προκηρύξει 3ωρη στάση εργασίας για τις 22 Μαΐου 2025, από τις 8:00 π.μ. – 11:00 π.μ. ώστε οι συνάδελφοι να μη συμμετέχουν ως επιτηρητές στις εξετάσεις αυτές. Η ΕΛΜΕ Κέρκυρας προκηρύσσει επιπλέον 3ωρη διευκολυντική στάση εργασίας -11:00 π.μ. με 2:00 μ.μ.- σε περίπτωση που εξετάσεις γίνουν στο διάστημα αυτό.
Παλεύουμε για:
o Σύγχρονα και ασφαλή σχολικά κτήρια
o Λιγότερα παιδιά σε κάθε τμήμα
o Μόνιμο και σταθερό εκπαιδευτικό προσωπικό
o Ολόπλευρη στήριξη των ειδικών μαθησιακών αναγκών των μαθητών μας
o Γενναία Αύξηση της κρατικής χρηματοδότησης για την Παιδεία
o Βιβλία και προγράμματα σπουδών που θα κάνουν τους μαθητές μας να αγαπούν τη γνώση
Για ένα σχολείο της γνώσης, της μόρφωσης και της ολόπλευρης διαπαιδαγώγησης του νέου ανθρώπου και όχι της τυποποίησης και του ανταγωνισμού.
