Γραφειοκρατικά εμπόδια και καθυστερήσεις στις προσλήψεις διδασκόντων στα Πανεπιστήμια: Πού βρισκόμαστε σε σχέση με την Ευρώπη;
Αναγκαίες Μεταρρυθμίσεις στις Διαδικασίες Πρόσληψης Νέων Διδασκόντων στα Πανεπιστήμια
Τα ελληνικά πανεπιστήμια αντιμετωπίζουν σοβαρά προβλήματα υποστελέχωσης, με το υπάρχον μόνιμο διδακτικό προσωπικό να είναι γηρασμένο και ανεπαρκές για να καλύψει τις αυξανόμενες εκπαιδευτικές ανάγκες. Σε αυτό το πλαίσιο, το πρόγραμμα «Ανθρώπινο Δυναμικό και Κοινωνική Συνοχή 2021-2027» επιδιώκει να ενισχύσει προσωρινά τα Ανώτατα Εκπαιδευτικά Ιδρύματα (ΑΕΙ) με νέους επιστήμονες. Ωστόσο, η προσωρινή φύση αυτής της λύσης, σε συνδυασμό με τις καθυστερήσεις στην προκήρυξη θέσεων και τη γραφειοκρατική διαδικασία, δεν επιτυγχάνει τον σκοπό της και προκαλεί σημαντικά λειτουργικά προβλήματα. Μια διάλεξη καθηγητή / Καταπληκτικό μάθημα – στάση ζωής!!!
Οι Επιπτώσεις της Γραφειοκρατίας στις Προσλήψεις
Η αργοπορία στις διαδικασίες πρόσληψης συνεπάγεται καθυστερήσεις στην έναρξη των μαθημάτων και διαταράσσει τον εκπαιδευτικό προγραμματισμό των πανεπιστημιακών τμημάτων. Επιπλέον, οι γραφειοκρατικές ρυθμίσεις περιορίζουν την ακαδημαϊκή αυτονομία των ιδρυμάτων, επηρεάζοντας αρνητικά τη διαδικασία επιλογής των καταλληλότερων υποψηφίων. Ειδικότερα:
- Η προκήρυξη των θέσεων απαιτεί τεκμηρίωση συνάφειας των ακαδημαϊκών σπουδών, της διδακτορικής διατριβής ή του δημοσιευμένου έργου με το γνωστικό αντικείμενο, κάτι που αποτελεί κριτήριο αποκλεισμού και αρχικά κρίνεται από μη ακαδημαϊκά όργανα.
- Η προϊσταμένη αρχή επιβάλλει την αποκλειστική χρήση της λίστας Scimago για την αξιολόγηση επιστημονικών περιοδικών, παρότι η Εθνική Αρχή Ανώτατης Εκπαίδευσης (ΕΘΑΑΕ) ακολουθεί διαφορετική πρακτική.
- Η μοριοδότηση του συγγραφικού έργου γίνεται με τρόπο που δεν αντανακλά την πραγματική αξιολόγηση των υποψηφίων, καθώς ο πρώτος στη σειρά κατάταξης λαμβάνει υποχρεωτικά 25 μόρια, ανεξάρτητα από τη συνολική του βαθμολογία.
Νομικές Παραβιάσεις και Ζητήματα Αυτοδιοίκητου
Οι παραπάνω διαδικασίες παραβιάζουν το άρθρο 30, παράγραφος ια του ν. 4957/2022, το οποίο ορίζει ότι η Συνέλευση του Τμήματος είναι αρμόδια για την ανάθεση διδακτικού έργου στα μέλη ΔΕΠ και στο υπόλοιπο διδακτικό προσωπικό. Οι παρεμβάσεις αυτές περιορίζουν την αυτονομία των πανεπιστημίων και δημιουργούν δυσλειτουργίες στη διαδικασία προσλήψεων.
Προτάσεις για Βελτίωση του Συστήματος
Με βάση τα παραπάνω, ζητούμε από το Υπουργείο Παιδείας να αναλάβει άμεσα δράση, ώστε:
- Ο προγραμματισμός και η κατανομή των θέσεων Έκτακτου Διδακτικού και Ερευνητικού Προσωπικού (ΕΔΒΜ) να ξεκινά από το προηγούμενο ακαδημαϊκό έτος, διασφαλίζοντας την έγκαιρη ολοκλήρωση των διαδικασιών πρόσληψης.
- Οι διαδικασίες αξιολόγησης των υποψηφίων να απλοποιηθούν και να ανατεθούν πλήρως στα πανεπιστημιακά τμήματα, βασιζόμενες αποκλειστικά σε ακαδημαϊκά κριτήρια.
- Η κυβέρνηση να αυξήσει τις μόνιμες θέσεις διδακτικού προσωπικού, καθώς η αναλογία διδασκόντων-φοιτητών στην Ελλάδα είναι 1 προς 32, έναντι του ευρωπαϊκού μέσου όρου 1 προς 12.
Η ενίσχυση της πανεπιστημιακής εκπαίδευσης με σταθερό και επαρκές ακαδημαϊκό προσωπικό αποτελεί απαραίτητη προϋπόθεση για την ποιοτική αναβάθμιση των ελληνικών ΑΕΙ και τη διατήρηση του αυτοδιοίκητού τους.
[1] Ετήσια Έκθεση ΕΘΘΑΕ 2023 (Δεκέμβριος 2024),
https://www.ethaae.gr/images/articles/etisies_ekthesis_HAHE/2024.12.19_%CE%88%CE%BA%CE%B8%CE%B5%CF%83%CE%B7_%CE%95%CE%98%CE%91%CE%91%CE%95_2023_wwwf.pdf
