«Αποσπασματικότητα και προχειρότητα αντί ενός εθνικού μεταρρυθμιστικού σχεδίου στην παιδεία» – ΠΑΣΟΚ
Ομιλία Στέφανου Παραστατίδη, Βουλευτή Κιλκίς και υπεύθυνου Κ.Τ.Ε. Παιδείας ΠΑΣΟΚ-Κινήματος Αλλαγής για το ερανιστικό νομοσχέδιο
Κυρίες και κύριοι συνάδελφοι,
Ολοκληρώνεται σήμερα στην Ολομέλεια η ψήφιση ενός ακόμα ερανιστικού νομοσχεδίου, αυτή την φορά του Υπουργείου Παιδείας Θρησκευμάτων και Αθλητισμού. Όμως, η διαδικασία στις επιτροπές αποκάλυψε ότι το παρόν νομοσχέδιο δεν επιχειρεί απλά εμβαλωματικά και αποσπασματικά να καλύψει νομοθετικά κενά. Πρόκειται για ένα νομοσχέδιο που εισάγει – «μεταμοσχεύει» καινοφανείς θεσμούς στο ελληνικό εκπαιδευτικό σύστημα. Χωρίς εθνικό διάλογο για την παιδεία, χωρίς επαρκές προσωπικό, χωρίς ουσιαστική προετοιμασία του ανθρώπινου δυναμικού που θα κληθεί να τους εφαρμόσει, χωρίς υποδομές -διαστρεβλώνεται όλη η αρχιτεκτονική του Ν.1566/1986, ενός νομοθετήματος που παρά τα χρόνια που έχουν περάσει παραμένει μέχρι και σήμερα σύγχρονο, επίκαιρο και σφριγηλό. Ενός αποστάγματος μιας πραγματικά προοδευτικής εκπαιδευτικής προσέγγισης και φιλοσοφίας.
Σημείο πρώτο: ψηφιακό φροντιστήριο
Πρόκειται για πρωτοβουλία θετική στο βαθμό όμως που θα προσφέρει έστω και εξ αποστάσεως αποτελεσματική υποστήριξη στους μαθητές υποψήφιους των πανελλαδικών εξετάσεων για αυτό και για την υπερψηφίζουμε. Ωστόσο, χωρίς την ολοκλήρωση της απλής ψηφιοποίησης και ανάρτησης του υποστηρικτικού εκπαιδευτικού υλικού. Χωρίς εκπαιδευτικό προσωπικό – η πρόσκληση απευθύνθηκε σε 98 εκπαιδευτικούς για ολόκληρη την χώρα εκ των οποίων 4 μαθηματικοί και 4 φυσικοί –. Με παροχή ατομικών κινήτρων που αφορά την επιπλέον μοριοδότηση, κόντρα στις συστάσεις του ΟΟΣΑ. Πρόκειται για μία πρωτοβουλία που κινείται στον χώρο της εικονικής πραγματικότητας. Ελπίζω να διαψευστώ.
Σημείο δεύτερο: αυτόνομη τάξη
Σας ζητήσαμε κύριε Υπουργέ ρητές δεσμεύσεις ότι η δημιουργία της αυτόνομης τάξης δεν αποτελεί την αφετηρία μιας πορείας κατάργησης σχολικών μονάδων σε απομακρυσμένες, παραμεθόριες, ορεινές και νησιωτικές περιοχές. Κατάργηση που στο βωμό της οικονομικής σκοπιμότητας πλήττει ευθέως την αρχή της αποκέντρωσης, βασικές παιδαγωγικές αξίες και εθνικούς σκοπούς. Απάντηση ουσιαστική δεν λάβαμε. Η ίδια η διατύπωση των νέων διατάξεων που αναφέρονται στην αυτόνομη τάξη είναι πολύ προβληματική. Αλήθεια ποιες είναι οι προϋποθέσεις ίδρυσης ενός γυμνασίου; Τι σημαίνει κατά παρέκκλιση της διαδικασίας της διάταξης που προβλέπει την γνώμη του δημοτικού συμβουλίου; Τι θα γίνεται στην περίπτωση των καταργήσεων των σχολικών μονάδων και πώς αυτές θα συνδέονται με τις αυτόνομες τάξεις;
Σημείο τρίτο: διατάξεις για την ενδοσχολική βία.
Περιττό κόστος, ιδιωτικοποίηση και άρωμα δημιουργίας μιας νέας πελατειακού τύπου γραφειοκρατίας. Το φαινόμενο της ενδοσχολικής βίας είναι πολυπαραγοντικό. Αποτελεί στρατηγικό σφάλμα αντί να εμπιστευτούμε το καλά εκπαιδευμένο ανθρώπινο δυναμικό αυτής της χώρας, αντί να δημιουργήσουμε ένα σώμα κοινωνιολόγων, ψυχολόγων και εκπαιδευτικών που θα το ενσωματώσουμε ομαλά στο σύμπαν του ελληνικού εκπαιδευτικού συστήματος, εμείς να θέτουμε στο επίκεντρο της πολιτικής μας μία ψηφιακή πλατφόρμα.
Σημείο τέταρτο: Πρότυπα και Πειραματικά.
Εδώ, ξέρετε, προκαλεί θυμηδία η κατάσταση με τα Πρότυπα και Πειραματικά δεδομένου ότι αυτοαποκαλείστε και συμπεριφέρεστε και ως Κυβέρνηση των Αρίστων. Αφήνω στην άκρη το φιάσκο των εξετάσεων. Πάω στο εκπαιδευτικό προσωπικό. Εδώ υπάρχει ένα παράδοξο. Από την μία υποτίθεται ότι τα σχολεία αυτά έλκουν τους πιο προσοντούχους εκπαιδευτικούς, την αφρόκρεμα των δασκάλων μας και των καθηγητών μας, γιατί λοιπόν φτάνετε στο σημείο να εισάγετε διατάξεις με τις οποίες προστρέχετε σε αναπληρωτές και ωρομισθίους για να καλύψετε τα κενά στα Πρότυπα και Πειραματικά; Έχετε αναρωτηθεί τι δεν πάει καλά και δημιουργούνται και εδώ κενά; Και επειδή μάλιστα αυτά τα κενά προκύπτουν καθυστερημένα καταλήγουμε να αναζητούμε εκπαιδευτικούς για ειδικών απαιτήσεων σχολεία σε δεύτερο χρόνο γεγονός που παράγει αδικίες και στρεβλώσεις. Το ελάχιστο που οφείλετε να κάνετε, είναι να προσθέσετε τουλάχιστον έναν χρονικό περιορισμό ότι τα κενά υποχρεωτικά θα καλύπτονται πριν την έναρξη της σχολικής χρονιάς από την πρώτη φάση των αναπληρωτών.
Κεφάλαιο Ανώτατη Εκπαίδευση: Υπάρχει ένα λεξιλόγιο που έχει πλήρως εξαφανιστεί από όλες τις πρωτοβουλίες του Υπουργείου σας όταν αφορούν την δημόσια ανώτατη εκπαίδευση:
1 Δημόσια Χρηματοδότηση,
2 Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων.
Ό,τι καινούριο φέρνετε μονότονα προβλέπετε ότι η χρηματοδότησή του θα προέρχεται από ΕΛΚΕ και ιδίους πόρους.
Πρακτική άσκηση φοιτητών; ΕΛΚΕ, ίδιοι πόροι
Κοινωνικοί λειτουργοί; ΕΣΠΑ ή συγχρηματοδοτούμενα
Άλλες εισροές το Πανεπιστήμιο δεν έχει;
Τι γίνεται με τη δημόσια χρηματοδότηση; Αρκεί για να καλύψει τις λειτουργικές δαπάνες των Ιδρυμάτων Ανώτατης Εκπαίδευσης της χώρας; Τι γίνεται με τις εισροές από το Ταμείο Δημοσίων Επενδύσεων; Υπάρχει μία παράδοξη σιωπή. Ακούσαμε επίσης από το Υπουργείο να μιλάει για fake news, όταν ασκούμε κριτική για δημόσια χρηματοδότηση επαναλαμβάνοντας το γνωστό λογύδριο περί διπλασιασμού της χρηματοδότησης από το 2018! Σε απόλυτους αριθμούς προσέξτε, με τα λειτουργικά κόστη να έχουν εκτοξευτεί. Είναι της ίδιας υποστάθμης επιχείρημα με το αντίστοιχο της Κυβέρνησης όταν μιλάει για αύξηση των ονομαστικών μισθών την ίδια στιγμή που λόγω του πληθωρισμού οι πραγματικοί μισθοί μας κατατάσσουν στην προτελευταία θέση της Ευρώπης.
Θέλω να κάνω και μία ιδιαίτερη αναφορά σε ένα άρθρο αρκετά περίεργο. Δεν γνωρίζω κύριε υπουργέ ποιος εισηγήθηκε να μπει το συγκεκριμένο άρθρο στο νομοσχέδιο του υπουργείου σας αλλά μας προκαλεί ιδιαίτερη εντύπωση. Στην αιτιολογική λέτε αλλάζω την διάταξη του 3187/2003 για να εναρμονίσω την νομοθεσία των Ανώτατων Στρατιωτικών Σχολών με αυτήν των ΑΕΙ:
Ερώτημα πρώτο: γιατί μόνο αυτήν την διάταξη και γιατί τώρα;
Δεν υπάρχουν άλλες εκκρεμότητες στην νομοθεσία των ΑΣΕΙ σε σχέση με αυτή των ΑΕΙ; Άλλες διαφορές δεν υπάρχουν; Ποια σκοπιμότητα υποκρύπτεται; Γιατί δεν προχωράτε σε μία συνολικότερη μεταρρύθμιση; Προσπαθείτε να προκαταλάβετε κάτι με φωτογραφικές a la carte εναρμονίσεις, να δημιουργήσετε τετελεσμένα σε ανοικτές δίκες;
Ερώτημα δεύτερο: δύο χρόνια πριν, με τον Ν.5003/2022 με νομοθέτημα της Κυβέρνησης δηλαδή ,τι κάνατε; Απαλείψατε από το άρθρο 15 του Ν.3187 ένα ασυμβίβαστο, αυτό του δημάρχου, που οδηγεί σε αναστολή καθηκόντων των μελών ΔΕΠ των ΣΑΕΙ. Δηλαδή αλλάξατε το νομοθετικό πλαίσιο των Στρατιωτικών σχολών σε σχέση με αυτά που ισχύουν στα ΑΕΙ όπου εκεί η θέση του δημάρχου οδηγεί σε αναστολή καθηκόντων. Εκεί δεν σας ενδιέφερε τόσο η εναρμόνιση με την νομοθεσία των ΑΕΙ; Γιατί δύο μέτρα και δύο σταθμά;
Ένα σχόλιο κύριε Συρίγο επειδή σας άκουσα στην εισήγησή σας και στα άρθρα που αφορούν την ειδική αγωγή. Αναφερθήκατε σε παιδιά με προβλήματα, είναι παιδιά με αναπηρία και είναι σημαντικό η Βουλή των Ελλήνων να αποδεχθεί τη σύγχρονη αντίληψη για τα ζητήματα της αναπηρίας, εστιάζοντας στα εμπόδια που αντιμετωπίζουν οι μαθητές και όχι στις βιολογικές ή άλλες βλάβες τους.
Κλείνω, με μια τροπολογία την οποία επαναφέρω.
Μία τροπολογία η οποία κατατέθηκε στην προηγούμενη συζήτηση και σε προηγούμενο νομοσχέδιο και η οποία αφορά τη δυνατότητα εξέλιξης των μελών ΕΔΙΠ και ΕΕΠ. Μία τροπολογία που είχε γίνει δεκτή σχεδόν από το σύνολο της αντιπολίτευσης. Εσείς, δεν διαφωνήσατε επί της αρχής -επικαλεστήκατε έλλειψη χρόνου για να την επεξεργαστείτε.
Σας είπα λοιπόν τότε στη δευτερολογία μου ότι θα σας δώσω τον απαιτούμενο χρόνο και θα επανέλθω. Επανέρχομαι, λοιπόν, με την ίδια τροπολογία. Και επανέρχομαι διότι θεωρούμε ότι υπάρχει μία αδικία, μία στρέβλωση που χρήζει διόρθωσης.
Και εξηγώ ακόμη πιο αναλυτικά και στην εισήγησή μου αυτή τη φορά: Τα μέλη ΕΔΙΠ και ΕΕΠ, τοποθετήθηκαν στα πανεπιστήμια με βάση έναν ιδρυτικό νόμο που περιέγραφε ένα συγκεκριμένο καθηκοντολόγιο. Με την πάροδο του χρόνου και τις αλλαγές στη σχετική νομοθεσία, τα μέλη ΕΔΙΠ και ΕΕΠ έλαβαν περισσότερες αρμοδιότητες και εδώ και πέντε περίπου έτη τα ΕΔΙΠ είτε όντας Α’ βαθμίδας είτε όντας διδάκτορες εκτελούν έργο ίδιο με αυτό των μελών ΔΕΠ.
Ένας καλός φίλος, μέλος ΔΕΠ, μου είπε πρόσφατα:
– Στέφανε, γυρίζω σπίτι το βράδυ και δεν αισθάνομαι καλά. Υπάρχει μία εμφανής ανισότητα που δεν μπορώ ηθικά να υπερβώ. Μαζί με μένα, στο πανεπιστήμιο, είναι ένας φίλος καλός, μέλος ΕΔΙΠ. Σε αυτόν τον φίλο του έχει ανατεθεί διδασκαλία εκτός των εργαστηριακών ασκήσεων και η διδασκαλία της θεωρίας ακόμα και αυτοδύναμα, σε προπτυχιακό και μεταπτυχιακό επίπεδο. Σε αυτόν τον φίλο του έχει ανατεθεί επίβλεψη πρακτικής άσκησης, επίβλεψη προπτυχιακών διπλωματικών εργασιών, επίβλεψη μεταπτυχιακών διπλωματικών εργασιών και μπορούν να είναι επιστημονικά υπεύθυνοι σε ερευνητικά έργα. Το μόνο-λέει-που δεν κάνει σε σχέση με μένα, είναι η επίβλεψη διδακτορικής διατριβής. Το μόνο. Όμως ούτε εκπροσωπείται στο όργανο που αποφασίζει για τα ζητήματα που αφορούν το διδακτικό έργο και την εργασία του, ούτε έχει δικαίωμα εξέλιξης. Είναι-λέει-σαφές ότι τον εκμεταλλευόμαστε. Αυτή είναι μία αδικία που οφείλεις να τη δεις.
Και πράγματι εξαιτίας αυτής της συζήτησης καθίσαμε και είδαμε και επεξεργαστήκαμε το συγκεκριμένο θέμα.
Το έθεσα λοιπόν σε διαβούλευση. Και άκουσα τις πρώτες έντονες αντιρρήσεις.
– Μα Στέφανε, -λέει- εσύ είσαι θιασώτης της ανοιχτότητας και στον ιδεολογικό άξονα ανοιχτού/κλειστού, αυτός είναι ο ορισμός του κλειστού, είναι ένα ρουσφέτι-μας λένε. Δεν είναι μέλη ΔΕΠ. Πώς θα επιτρέψεις να γίνουν;
Για μένα, το ανοιχτό, εδώ, είναι η δημιουργία όλων των προϋποθέσεων για κάποιον που αξίζει να μπορεί, μέσα από αξιολογικές κρίσεις, να εξελίσσεται. Από όσο χαμηλά αυτός κι αν ξεκινά, όποια κι αν είναι η αφετηρία. Να μπορεί δηλαδή να σπάσει το ταβάνι του. Υπάρχουν χώρες όπως η Γαλλία, άνθρωποι που ξεκινούν από πολύ χαμηλά, δάσκαλοι σε δημοτικά σχολεία μέσα από αξιολογικές κρίσεις να έχουν τη δυνατότητα να σπάσουν το ταβάνι τους εάν πράγματι το αξίζουν. Στον υπόλοιπο κόσμο τουλάχιστον του δυτικού πρότυπου εκπαίδευσης δεν υπάρχουν ΕΔΙΠ. Όλοι οι διδάσκοντες σε αυτά τα πανεπιστήμια μπορούν να εξελιχθούν μέχρι την καταληκτική βαθμίδα. Εδώ εμείς έχουμε φτιάξει διδάσκοντες Α κατηγορίας με πλήρη δικαιώματα, και Β κατηγορίας με περιορισμένα δικαιώματα αλλά με ίσες υποχρεώσεις. Η δυνατότητα εξέλιξης είναι κίνητρο για να εργαστεί κάποιος περισσότερο και αποδοτικότερα για να πετύχει έναν ακόμα στόχο. Η δυνατότητα εξέλιξης ακόμα και αν αυτή δεν τελεσφορήσει, είναι βασικό εργαλείο αυτοβελτίωσης αλλά και παραγωγής καλύτερου και περισσότερου έργου.
Οι αντιρρήσεις όμως στη διαβούλευση που κάνω συνεχίζουν:
– Στέφανε, με αυτό τον τρόπο το υπουργείο θα πάψει να δίνει νέες θέσεις ΔΕΠ στα πανεπιστήμια.
– Επιχείρημα. Ούτε αυτό ισχύει. Με τη δυνατότητα εξέλιξης που ζητάμε, δεν θα αποκτήσει το ΕΔΙΠ που θα γίνει Επίκουρος νέες διδακτικές ή άλλες δυνατότητες που τώρα δεν έχει. Άρα δεν θα αυξηθεί το διδακτικό προσωπικό ώστε να μην χρειάζονται νέες θέσεις, απλά μέρος του διδακτικού προσωπικού θα αλλάξει βαθμίδα. Είναι σαν να λέμε πως αν κάποιοι αναπληρωτές καθηγητές γίνουν πρωτοβάθμιοι τότε το υπουργείο θα πάψει να δίνει νέες θέσεις ΔΕΠ.
Οι αντιρρήσεις όμως δεν έχουν τελειωμό, συνεχίζουν:
-Μα Στέφανε -μου λένε-, η διαδικασία από ΕΔΙΠ σε επίκουρο είναι μία κλειστή διαδικασία. Σας διαβάζω απόσπασμα επιστολής που έχω λάβει από ένα μέλος ΕΔΙΠ-απόσπασμα: Το τμήμα μου δεν προκηρύσσει νέα θέση ΔΕΠ στο γνωστικό μου αντικείμενο φυτοκλιματολογια γιατί τα σχετικά μαθήματα τα καλύπτω εγώ. Στην σπάνια περίπτωση που θελήσουν να προκηρύξουν νέα θέση ΔΕΠ στο ίδιο γνωστικό αντικείμενο με το δικό μου, θα μου προτείνουν να μη συμμετέχω γιατί είναι καλό για το εργαστήριο να πάρουμε ένα ακόμα νέο άτομο και όχι να αλλάξω θέση εγώ, αφού έτσι και αλλιώς θα έχω το ίδιο ακριβώς έργο.
Η τροπολογία που προτείνουμε τι κάνει; Προτείνει, με αίτηση του, το μέλος ΕΔΙΠ να κριθεί με τον ίδιο τρόπο που κρίνεται ο υποψήφιος Επίκουρος Καθηγητής. Τελευταία αντίρρηση: Εμείς θέλουμε ανοιχτή διαδικασία. Και είναι θέση μας επί της αρχής.
Απαντώ: Κρούετε ανοικτές θύρες. Με ανοιχτή εκλογή από ΕΔΙΠ σε Επίκουρο σε περίπτωση που επιλεγεί άλλο πρόσωπο, εκτός από το ΕΔΙΠ που προκαλεί την κρίση, θα έχουμε νέα θέση και νέο μισθολογικό βάρος για το κράτος. Εμείς σας κάνουμε μία πρόταση η οποία μπορεί να εφαρμοστεί αύριο, διότι δεν έχει μισθολογικό κόστος. Και άρα δεν μπορείτε να το επικαλεστείτε για να αρνηθείτε. Το δεύτερο εμπόδιο σε αυτή τη διαδικασία είναι ότι στην περίπτωση που δεν εκλεγεί ή δεν οριστεί το μέλος ΕΔΙΠ θα έχουμε δύο άτομα με το ίδιο αντικείμενο. Η οποία εξίσου είναι μια στρέβλωση.
Καλό λοιπόν είναι να ζυγίσουμε τα υπέρ και τα κατά. Αν όμως αποφασίσετε μια ανοιχτή διαδικασία -προσέξτε όμως, ανοικτή για το σύνολο των θέσεων ΕΔΙΠ και ΕΕΠ- λαμβάνοντας υπόψη ότι το κράτος και έχει την οικονομική δυνατότητα αλλά λαμβάνοντας υπόψη και τη στρέβλωση των δύο ατόμων σε γνωστικό αντικείμενο που χρειάζεται μονάχα ένας, εδώ είμαστε να το συζητήσουμε.. Να το συζητήσουμε όμως…
Κε υπουργέ, στην πολιτική, όπως και στη ζωή, δεν είναι όλα άσπρο-μαύρο. Σε κάποια θα συμφωνήσουμε, σε κάποια όχι. Κάποιοι ορίζουμε την αδικία με έναν τρόπο, κάποιοι με κάποιον άλλο. Νομίζω όμως ότι μπορούμε να κάνουμε μία κοινή παραδοχή: ότι αυτοί οι εργαζόμενοι είναι όμηροι, εγκλωβισμένοι στρεβλώσεων για τις οποίες ευθυνόμαστε εμείς, η πολιτεία. Εμείς να αναλάβουμε τις ευθύνες μας ως πολιτεία για αυτούς τους ανθρώπους.
Εγώ σήμερα έρχομαι εδώ με μία ξεκάθαρη θέση. Και όσοι με γνωρίζουν, ξέρουν ότι δεν τοποθετούμαι κατόπιν διαπραγματεύσεων, αλλά από θέση αρχής. Και όσοι δεν με γνωρίζουν, μπορούν εύκολα να ενημερωθούν για το αν αυτή η τροπολογία αποτελεί προϊόν διαπραγμάτευσης με κάποια υποτιθέμενη ομάδα συμφέροντος. Είναι εύκολο να το τσεκάρουν.
Και βεβαίως είμαι έτοιμος να επωμιστώ και το όποιο κόστος της απόφασης αυτής. Διότι υπάρχει και ο αντίλογος. Και είναι ισχυρός και τεκμηριωμένος εξίσου. Τον οποίο έχω ακούσει και εγώ και επεξεργαστεί μέχρι την τελική απόφαση. Εμείς όμως δεν αναζητούμε εκλογική εύνοια, εν προκειμένω, τη διόρθωση μίας αδικίας διεκδικούμε.
Εσείς, στο Υπουργείο, πήρατε το χρόνο που απαιτήσατε για να δείτε αυτή την τροπολογία. Πλέον ήρθε η ώρα να ξεκαθαρίσετε τι πιστεύετε. Αν είναι δίκαιο ή άδικο το αίτημα αυτών των ανθρώπων και να αναλάβετε την ευθύνη της πολιτικής θέσης που σας αναλογεί. Εγώ σας καλώ να δώσετε μία λύση, την καλύτερη δυνατή σε μία μακροχρόνια στρέβλωση. Διότι δεν υπάρχει ιδανική λύση και αυτή είναι μια πραγματικότητα σε μία μακροχρόνια στρέβλωση. Ή αλλιώς, να τους κοιτάξετε στα μάτια και να τους πείτε ότι διαφωνείτε. Αυτό κάνω τουλάχιστον εγώ. Αυτό κάνουμε εμείς. Εγώ με όσους διαφωνώ το κάνω και το λέω πολύ ξεκάθαρα.
Και το κάνω με κάθε σεβασμό στη διαφορετική άποψη.
Σας καλώ λοιπόν ξανά να διορθώσουμε μία ανισότητα που δεν τιμά τον πανεπιστημιακό μας χώρο. Μην με κάνετε να επανέλθω ξανά. Δείτε το θέμα με τη δέουσα σοβαρότητα. Επί της αρχής καταψηφίζουμε το συγκεκριμένο νομοσχέδιο για τον λόγο ότι λειτουργεί αποσπασματικά, εμβαλωματικά και δεν υπηρετεί ένα συνολικό σχέδιο για την εκπαίδευση και για την παιδεία στη χώρα μας.
Ελευθερία του Τύπου: Στον πάτο της Ε.Ε. – Στην 108η θέση παγκοσμίως η Ελλάδα!
