Χορήγηση γονικής άδειας – επίδομα γονικής άδειας και άδειας άνευ αποδοχών στους δημοσίους υπαλλήλους
ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ
ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ
ΓΕΝ. ΓΡΑΜΜ. ΔΗΜΟΣΙΟΝΟΜΙΚΗΣ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ
ΓΕΝΙΚΟ ΛΟΓΙΣΤΗΡΙΟ ΤΟΥ ΚΡΑΤΟΥΣ
ΓΕΝΙΚΗ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΔΗΜΟΣΙΟΝΟΜΙΚΗΣ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ ΚΑΙ ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΣΜΟΥ
ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΕΙΣΟΔΗΜΑΤΙΚΗΣ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ
ΤΜΗΜΑ: Δ’
Ταχ. Δ/νση: Χ. Τρικούπη 6-10
106 79 ΑΘΗΝΑ
Τηλέφωνα:
Γ’ Τμήμα 210 – 3338260, 3338304,
3338278, 3338917, 3338496, 3338491,3338266, 3338225 3338316
Δ’ Τμήμα 210-3338300,3338223,
3338306, 3338484
Fax: 210 – 33 38 208
e-mail: [email protected]
Αθήνα, 15/02/2022
Αρ. Πρωτ. οικ. 2/80544/ΔΕΠ
ΘΕΜΑ: Παροχή οδηγιών σχετικά με την καταβολή της προβλεπόμενης από τις διατάξεις του άρθρου 28 του νόμου 4808/2021 και των άρθρων 56 και 60 του ν.4830/2021 παροχής στους εργαζόμενους σε υπηρεσίες του Δημόσιου Τομέα
Σε συνέχεια υποβληθέντων στην Υπηρεσία μας ερωτημάτων, αναφορικά με τη χορήγηση της προβλεπόμενης από το άρθρο 28 του ν.4808/2021 και από τα άρθρα 56 και 60 του ν.4830/2021 παροχής στους εργαζόμενους σε υπηρεσίες του Δημόσιου Τομέα, όπως αυτός ορίζεται στο άρθρο 14 του ν.4270/2014 και προκειμένου να επιτευχθεί η ορθή και ομοιόμορφη εφαρμογή των εν λόγω διατάξεων, σας γνωρίζουμε τα ακόλουθα:
Με τις διατάξεις του Κεφαλαίου Α’ του Μέρους ΙΙΙ του νόμου 4808/2021 ενσωματώθηκε στην ελληνική νομοθεσία η Οδηγία (ΕΕ) 2019/1158 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου της 20ής Ιουνίου 2019 «σχετικά με την ισορροπία μεταξύ επαγγελματικής και ιδιωτικής ζωής για τους γονείς και τους φροντιστές και την κατάργηση της οδηγίας 2010/18/ΕΕ του Συμβουλίου» (L 188).
Ειδικότερα, με τις διατάξεις του άρθρου 28 του ίδιου νόμου, με τις οποίες ρυθμίζονται οι λεπτομέρειες και η διαδικασία για τη χορήγηση της γονικής άδειας, ορίζεται ότι κάθε εργαζόμενος γονέας ή πρόσωπο που ασκεί τη γονική μέριμνα έχει ατομικό και αμεταβίβαστο δικαίωμα γονικής άδειας για την ανατροφή του παιδιού, διάρκειας τεσσάρων μηνών, την οποία μπορεί να χρησιμοποιήσει συνεχόμενα ή τμηματικά, μέχρι το παιδί να συμπληρώσει την ηλικία των οκτώ (8) ετών.
Για τους δύο πρώτους μήνες της γονικής άδειας, ο Ο.Α.Ε.Δ. υποχρεούται να καταβάλλει επίδομα γονικής άδειας στον κάθε γονέα, μηνιαίως, ποσού ίσου με τον ελάχιστο νομοθετημένο μισθό, όπως κάθε φορά καθορίζεται, καθώς και αναλογία δώρων εορτών και επιδόματος αδείας με βάση το προαναφερόμενο ποσό.
Με τις διατάξεις της παρ. 1 του άρθρου 56 και της παρ. 1 του άρθρου 60 του ν.4830/2021 τροποποιήθηκε το άρθρο 53 του ν.3528/2007 και το άρθρο 60 του ν.3584/2007 αντίστοιχα, προκειμένου να επέλθει προσαρμογή των σχετικών διατάξεων του Κώδικα Δημοσίων Πολιτικών Διοικητικών Υπαλλήλων και Υπαλλήλων ΝΠΔΔ (ΥΚ) καθώς και του Κώδικα Κατάστασης Δημοτικών και Κοινοτικών Υπαλλήλων (Κ.Κ.Δ.Κ.Υ.) με αυτές του άρθρου 28 του ν.4808/2021.
Ειδικότερα ορίζεται ότι, για τους υπαλλήλους που έχουν έως δύο τέκνα και δικαιούνται την προβλεπόμενη άδεια άνευ αποδοχών (έως πέντε έτη), η υπηρεσία που βαρύνεται με την υποχρέωση μισθοδοσίας του υπαλλήλου, υποχρεούται να καταβάλλει στον γονέα μηνιαίως, για κάθε τέκνο, ποσό ίσο με τον ελάχιστο νομοθετημένο μισθό, για τους δύο πρώτους μήνες της άδειας. Οι γονείς διδύμων, τριδύμων ή και περισσότερων πολύδυμων τέκνων δικαιούνται να λάβουν την άδεια του πρώτου εδαφίου για κάθε παιδί ξεχωριστά, τμηματικά ή και συνεχόμενα, και δικαιούνται να λάβουν την προαναφερθείσα παροχή για δύο μήνες επιπλέον, ανεξαρτήτως του αριθμού των παιδιών που γεννήθηκαν μαζί. Οι μονογονείς, λόγω θανάτου του άλλου γονέα ή λόγω ολικής αφαίρεσης της γονικής μέριμνας ή μη αναγνώρισης του τέκνου από τον άλλο γονέα, δικαιούνται τις διευκολύνσεις των προηγούμενων εδαφίων εις διπλούν.
Σύμφωνα με τα αναφερόμενα στην αριθμ. 2019/1158 Οδηγία ΕΕ, της οποίας η ενσωμάτωση στο εθνικό δίκαιο πραγματοποιήθηκε με τις διατάξεις του Μέρους ΙΙΙ του ν.4808/2021, προκειμένου να αυξηθούν τα κίνητρα ώστε οι εργαζόμενοι που είναι γονείς, και ιδίως οι άνδρες, να ενθαρρυνθούν να λαμβάνουν τις προβλεπόμενες από την εν λόγω οδηγία περιόδους άδειας, θα πρέπει να δοθεί στους εργαζόμενους το δικαίωμα να λαμβάνουν ένα επαρκές επίδομα κατά τη διάρκεια της άδειας αυτής. Επίσης ορίζεται ότι τα κράτη μέλη θα πρέπει να ορίσουν σε ένα επαρκές επίπεδο την πληρωμή ή το επίδομα που παρέχεται για την ελάχιστη μη μεταβιβάσιμη περίοδο γονικής άδειας ενώ παράλληλα επισημαίνεται ότι η εν λόγω οδηγία καθορίζει τις ελάχιστες απαιτήσεις, δίνοντας στα κράτη μέλη τη δυνατότητα θέσπισης ή διατήρησης διατάξεων ευνοϊκότερων για τους εργαζομένους.
Επισημαίνεται ότι όσον αφορά τους υπαλλήλους που απασχολούνται σε φορείς του δημοσίου τομέα με σχέση εργασίας Ιδιωτικού Δικαίου Ορισμένου Χρόνου (ΙΔΟΧ) έχουν εφαρμογή οι διατάξεις της εργατικής νομοθεσίας και ως εκ τούτου και αυτές του άρθρου 28 του ν.4808/2021. Αντιθέτως, οι διατάξεις του άρθρου 53 του ΥΚ καθώς και του άρθρου 60 του Κ.Κ.Δ.Κ.Υ., όπως έχουν τροποποιηθεί με τις όμοιες του ν.4830/2021, έχουν εφαρμογή στο μόνιμο προσωπικό και στο προσωπικό που απασχολείται με σχέση εργασίας Ιδιωτικού Δικαίου Αορίστου Χρόνου (ΙΔΑΧ) στον Δημόσιο Τομέα. Ωστόσο, όλο το προαναφερθέν προσωπικό υπάγεται μισθολογικά είτε στις διατάξεις του ν.4354/2015 είτε σε αυτές του ν.4472/2017, αναλόγως της κατηγορίας στην οποία ανήκουν.
Σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 14 του ν.4354/2015 ο μηνιαίος βασικός μισθός του μισθολογικού κλιμακίου ΜΚ1 της Υ.Ε. κατηγορίας (780€) αποτελεί τη βάση υπολογισμού των βασικών μισθών των εισαγωγικών κλιμακίων των λοιπών κατηγοριών. Επιπλέον, το ίδιο ποσό ορίζεται και ως ανώτατο όριο για την αμοιβή τόσο των αμειβόμενων σύμφωνα με το ενιαίο μισθολόγιο υπαλλήλων, όσο και των ειδικών κατηγοριών υπαλλήλων, λειτουργών και στελεχών που μισθοδοτούνται βάσει των διατάξεων του Μέρους ΣΤ’ του ν.4472/2017, σε περίπτωση κατοχής από αυτούς δεύτερης έμμισθης θέσης σε άλλο φορέα από αυτόν της οργανικής τους θέσης, σύμφωνα με τις διατάξεις της παρ. 12 του άρθρου 25 του ν.4354/2015 καθώς και της παρ. 9 του άρθρου 153 του ν.4472/2017.
Κατόπιν των ανωτέρω, ως «ελάχιστος νομοθετημένος μισθός» στον Δημόσιο Τομέα προσδιορίζεται το ποσό των 780€ που αντιστοιχεί με το βασικό μισθό ΜΚ1 της Υ.Ε. κατηγορίας, όπως αυτός έχει καθορισθεί με τις διατάξεις του άρθρου 14 του ν.4354/2015. Ως εκ τούτου, στους απασχολούμενους στον δημόσιο τομέα, στα ν.π.δ.δ., στους Ο.Τ.Α. και στον ευρύτερο δημόσιο τομέα, όπως ορίζεται στο άρθρο 14 του ν.4270/2014, με οποιαδήποτε σχέση εργασίας (ΙΔΟΧ, ΙΔΑΧ και μόνιμοι) και ανεξαρτήτως του μισθολογικού καθεστώτος βάσει του οποίου αμείβονται (ενιαίο ή ειδικό μισθολόγιο), οι οποίοι λαμβάνουν τη γονική άδεια του άρθρου 28 του ν.4808/2021 καθώς και την άδεια άνευ αποδοχών σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 53 του ΥΚ και του άρθρου 60 του Κ.Κ.Δ.Κ.Υ., καταβάλλεται η προβλεπόμενη μηνιαία παροχή για κάθε τέκνο ποσού ίσου με το βασικό μισθό του μισθολογικού κλιμακίου ΜΚ1 της Υ.Ε. κατηγορίας (780€).
Τέλος, κατ’ ανάλογη εφαρμογή των διατάξεων της παρ. 9 του άρθρου 28 του ν.4808/2021, οι οποίες έχουν εφαρμογή στους υπαλλήλους που απασχολούνται σε φορείς του δημοσίου τομέα με σχέση εργασίας ΙΔΟΧ, η παροχή που καταβάλλεται, σύμφωνα με τις διατάξεις των άρθρων 56 και 60 του ν.4830/2021 στο μόνιμο προσωπικό και στο προσωπικό που απασχολείται με σχέση εργασίας ΙΔΑΧ, υπόκειται στις προβλεπόμενες από την κείμενη νομοθεσία κρατήσεις.
((odigostoupoliti))
Με το άρθρο 28 του Ν. 4808/2021 (το οποίο κατήργησε και αντικατέστησε το άρθρο 50 του Ν. 4075/2012) ρυθμίζονται αναλυτικά τα ζητήματα για τη γονική άδεια ανατροφής. Σύμφωνα με το εν λόγω άρθρο, ο εργαζόμενος γονέας ή πρόσωπο που ασκεί τη γονική μέριμνα έχει δικαίωμα γονικής άδειας ανατροφής του παιδιού μέχρις ότου συμπληρώσει την ηλικία των οκτώ (8) ετών, με σκοπό την εκπλήρωση των ελάχιστων υποχρεώσεων ανατροφής προς αυτό. Για τη χορήγηση της γονικής άδειας ανατροφής οι εργαζόμενοι πρέπει να έχουν συμπληρώσει ένα (1) χρόνο συνεχόμενης ή με διαδοχικές συμβάσεις εργασίας ορισμένου χρόνου εργασίας στον ίδιο εργοδότη, εκτός αν ορίζεται ευνοϊκότερα από ειδική διάταξη νόμων, διαταγμάτων, κανονισμών, Συλλογικών Συμβάσεων Εργασίας, Διαιτητικών Αποφάσεων ή συμφωνιών εργοδοτών και εργαζομένων.
Η γονική άδεια ανατροφής αποτελεί ατομικό δικαίωμα κάθε γονέα, χωρίς δυνατότητα μεταβίβασης, είναι υποχρεωτική για τον εργοδότη και χορηγείται εγγράφως για περίοδο τεσσάρων (4) μηνών. Ο εργοδότης δεν οφείλει αποδοχές κατά το διάστημα της εν λόγω άδειας, αλλάγια τους δύο (2) πρώτους μήνες της γονικής άδειας, ο ΟΑΕΔ υποχρεούται να καταβάλει επίδομα γονικής άδειας στον κάθε γονέα, μηνιαίως, ποσού ίσου με τον ελάχιστο νομοθετημένο μισθό, όπως κάθε φορά καθορίζεται, καθώς και αναλογία δώρων εορτών και επιδόματος αδείας.
Η γονική άδεια ανατροφής χορηγείται εφάπαξ ή τμηματικά ή με άλλο ευέλικτο τρόπο, με βάση σχετική αίτηση του εργαζόμενου, η οποία υποβάλλεται στον εργοδότη με κάθε πρόσφορο τρόπο, εγγράφως ή ηλεκτρονικά, και στην οποία διευκρινίζεται η έναρξη και η λήξη της. Η αίτηση υποβάλλεται στον εργοδότη τουλάχιστον ένα (1) μήνα πριν την έναρξη της άδειας, εκτός αν συντρέχουν έκτακτοι λόγοι, οι οποίοι καθιστούν αναγκαία την έναρξη της άδειας σε μικρότερο χρονικό διάστημα. Ο εργοδότης οφείλει να απαντήσει στην αίτηση του εργαζόμενου το αργότερο εντός μηνός από την υποβολή της. Σε περίπτωση που η χορήγηση της άδειας διαταράσσει σοβαρά την εύρυθμη λειτουργία της επιχείρησης, ο εργοδότης υποχρεούται να τεκμηριώσει εγγράφως το λόγο αναβολής της χορήγησής της, η δε αναβολή δεν μπορεί να υπερβεί σε καμία περίπτωση τους δύο μήνες από την υποβολή της αιτήσεως. Η γονική άδεια ανατροφής χορηγείται από τον εργοδότη με βάση τη σειρά προτεραιότητας των απασχολούμενων στην επιχείρηση για κάθε ημερολογιακό έτος. Αιτήσεις χορήγησης γονικής άδειας γονέων με αναπηρία, γονέων παιδιών με αναπηρία, με μακροχρόνια ή αιφνίδια ασθένεια, πολύτεκνων και μόνων γονέων λόγω θανάτου γονέα, ολικής αφαίρεσης της γονικής μέριμνας ή μη αναγνώρισης τέκνων, καθώς και γυναικών μετά την άδεια μητρότητας και την ειδική παροχή προστασίας της μητρότητας, χορηγούνται με απόλυτη προτεραιότητα. Επίσης, δίδεται προτεραιότητα στις αιτήσεις γονέων παιδιών λόγω νοσηλείας ή ασθένειας του παιδιού, ή λόγω αναπηρίας ή σοβαρής ασθένειας συζύγου, συντρόφου συμβίωσης, συγγενούς, γονέων παιδιών διδύμων, τριδύμων ή πολύδυμων τέκνων, καθώς και γονέων από πρόωρο τοκετό. Η γονική άδεια αναρτάται στο ΠΣ ΕΡΓΑΝΗ.
Η γονική άδεια, μετά από συμφωνία των μερών, μπορεί εναλλακτικά να χορηγηθεί με τη μορφή μειωμένου ή ημερήσιου ωραρίου ή σε ημέρες άδειας, οι οποίες μπορούν να κατανέμονται σε μηνιαία ή σε εβδομαδιαία βάση, χωρίς να θίγεται το δικαίωμα του εργαζόμενου να λάβει το επίδομα γονικής άδειας από τον ΟΑΕΔ.
Αν υπάρχουν περισσότερα παιδιά, το δικαίωμα των γονέων είναι αυτοτελές για το καθένα από αυτά, εφόσον από τη λήξη της άδειας που δόθηκε για το προηγούμενο παιδί μεσολάβησε ένας (1) χρόνος πραγματικής απασχόλησης στον ίδιο εργοδότη, εκτός αν ορίζεται ευνοϊκότερα από ειδική διάταξη νόμων, διαταγμάτων, κανονισμών, Συλλογικών Συμβάσεων Εργασίας, Διαιτητικών Αποφάσεων ή συμφωνιών εργοδοτών και εργαζομένων. Κατ’ εξαίρεση, γονείς διδύμων, τριδύμων ή λοιπών πολύδυμων τέκνων δικαιούνται να λάβουν τη γονική άδεια για κάθε παιδί ξεχωριστά, διακεκομμένα ή και συνεχόμενα και δικαιούνται να λάβουν το ως άνω επίδομα για 2 μήνες επιπλέον ανεξαρτήτως του αριθμού των παιδιών που γεννήθηκαν μαζί.
Αν και οι δύο γονείς απασχολούνται στον ίδιο εργοδότη, αποφασίζουν με κοινή δήλωσή τους, κάθε φορά, ποιος από τους δύο θα κάνει πρώτος χρήση αυτού του δικαιώματος και για πόσο χρονικό διάστημα.
Σε περίπτωση θανάτου γονέα, ολικής αφαίρεσης της γονικής μέριμνας ή μη αναγνώρισης τέκνου, η γονική άδεια ανατροφής και το επίδομα γονικής άδειας χορηγείται στο διπλάσιο στον άλλο γονέα. Σε περίπτωση διάστασης ή διαζυγίου το δικαίωμα είναι αυτοτελές για κάθε γονέα.
Τη γονική άδεια ανατροφής δικαιούται και ο εργαζόμενος ο οποίος υιοθετεί ή αναδέχεται τέκνο ηλικίας έως οκτώ (8) ετών. Η άδεια χορηγείται από την ένταξη του παιδιού στην οικογένεια.
Η γονική άδεια διακόπτεται με τη λήξη της σύμβασης ορισμένου χρόνου και δύναται να συνεχιστεί σε περίπτωση ανανέωσης ή παράτασης της σύμβασης εργασίας. Σε περίπτωση σύναψης σύμβασης εργασίας με άλλο εργοδότη, ο δικαιούχος γονέας δύναται να λάβει το υπόλοιπο της αδείας, εφόσον πληροί τις προϋποθέσεις χορήγησής της, δηλαδή μετά από ένα έτος συνεχόμενης ή με διαδοχικές συμβάσεις ορισμένου χρόνου εργασίας.
Mετά τη λήξη της γονικής άδειας, ο εργαζόμενος γονέας δικαιούται να επιστρέψει στην ίδια θέση εργασίας του ή σε ισοδύναμη ή ανάλογη θέση, με όχι λιγότερο ευνοϊκούς επαγγελματικούς όρους και να επωφεληθεί από οποιαδήποτε βελτίωση των συνθηκών εργασίας, την οποία θα εδικαιούτο κατά την απουσία του.
Ο χρόνος απουσίας των εργαζομένων από την εργασία τους λόγω γονικής άδειας ανατροφής, λογίζεται ως χρόνος πραγματικής υπηρεσίας για τον υπολογισμό των αποδοχών τους, τη χορήγηση της ετήσιας κανονικής άδειας απουσίας και του επιδόματος αδείας, την επαγγελματική εξέλιξη, καθώς και για τον υπολογισμό της αποζημίωσης σε περίπτωση απόλυσης τους.
Ο χρόνος του τμήματος της γονικής άδειας ανατροφής, κατά τον οποίο ο εργαζόμενος λαμβάνει επίδομα από τον ΟΑΕΔ, λογίζεται ως χρόνος ασφάλισης στους κλάδους κύριας σύνταξης και ασθένειας του οικείου ασφαλιστικού φορέα, καθώς και στους οικείους φορείς επικουρικής ασφάλισης. Ο ΟΑΕΔ παρακρατεί από το επίδομα την προβλεπόμενη εισφορά ασφαλισμένου και την αποδίδει στον οικείο ασφαλιστικό φορέα, μαζί με την προβλεπόμενη εισφορά εργοδότη, που βαρύνει τον Οργανισμό.
Για το μη επιδοτούμενο από τον ΟΑΕΔ χρόνος γονικής άδειας, ο εργαζόμενος γονέας, κατά το χρονικό διάστημα της απουσίας από την εργασία του, πλήρη ασφαλιστική κάλυψη από τον ασφαλιστικό του φορέα και μπορεί να αναγνωρίσει το χρόνο απουσίας σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 40 του ν. 2084/1992 (Α 165), όπως ισχύει. Ο αναγνωριζόμενος χρόνος της γονικής άδειας λαμβάνεται υπόψη τόσο για τη θεμελίωση του ασφαλιστικού δικαιώματος, όσο και για τον υπολογισμό του ποσού της σύνταξης.
Σημείωση: Οι νέες διατάξεις για την γονική άδεια ανατροφής τέκνου ισχύουν από τη δημοσίευση του νόμου. Αναμένεται η έκδοση Κοινής Υπουργικής Απόφασης για τον καθορισμό των λεπτομερειών και της διαδικασίας εφαρμογής της εν λόγω άδειας και των προϋποθέσεων λήψης του επιδόματος γονικής άδειας
